رشد جسمانی کودک تا شش سالگی روندی سریع دارد. در این دوره اندام های تحتانی (پاها) نسبت به تنه سریعتر رشد میکند. افزایش قد و رشد استخوانها باعث افزایش وزن در این دوره میشود. به تغییر در اندازه های بدن در طول زمان رشد میگویند.

رشد کودک معمولا تحت تاثیر عوامل مختلفی است از جمله :

1) وراثت: وراثت در رشد کودک به ویژه در رشد قد و وزن تاثیر بسزایی دارد.

2) سن: رشد انسان در دوران جنینی تا سال اول تولد بسیار چشمگیر است و بعد به طور آرام پیش میرود و دوباره در سن بلوغ به طور فزاینده ای شاهد جهش رشدی هستیم.

3) جنس: جنس هم در واقع با بلوغ رابطه دارد زمان بلوغ دختران حدود ده تا یازده سالگی رخ می دهد رشد قد و وزن آنها بیشتر است ولی در پسران که نسبت به دختران دیرتر به بلوغ میرسند این جهش رشدی در سن سیزده تا پانزده سالگی رخ میدهد.

4) تغذیه: تغذیه به مراحل قبل از تولد (تغذیه ی مادر در دوران بارداری) تا تغذیه خود کودک در سنین رشدش مربوط میشود، کودکانی که در دوران جنینی ویا در دوره های حساس رشدی دچار سوء تغذیه می شوند تاخیر رشدی دارند اما زمانی که وضع تغذیه بهبود یابد قد و وزن شروع به رشد میکند.

5) سایر عوامل: عوامل دیگری همچون شرایط اقتصادی ، محیط فیزیکی ، مسائل فرهنگی و وضعیت مادر در دوران بارداری بر روند جسمی کودک تاثیر گذار است.

رشد جسمانی به معنی  توانائی کودک در استفاده از ماهیچه‌ها و عضلات بزرگ و کوچک بدنش است. رشد فرآیندی مرحله ای و به هم پیوسته است کودک برای طی این مراحل نیاز به زمان دارد البته ممکن است کودکی به نسبت سایر همسالانش زودتر یا دیرتر این مراحل را طی کند که این بسته به تفاوت های فردی کودک است و تا زمانی که تاخیر رشدی بیش از شش ماه نیست جای نگرانی وجود ندارد اما اگر تاخیر زیاد شد باید حتما این مسئله را جدی بگیرید چون ممکن است نشانه ی عقب ماندگی ذهنی و یا جسمی کودک باشد.

در فرایند رشد همه ی اعضا با هم و به یک اندازه رشد نمکنند و میزان رشد در قسمت های مختلف بدن متفاوت است مثلا در دوره ای ممکن است سر نسبت به دیگر اندام ها کوچکتر به نظر برسد که این طبیعی است و طی زمان و تکامل مراحل رشد تناسب اندام ها شکل میگیرد.

آگاهی از مراحل رشد کودک یکی از مهمترین مسائلی است که  والدین و مربیان‌، باید از آن آگاهی داشته باشند، زیرا اطلاع کافی از این مراحل‌، شناسایی و درک نیازمندیهای گوناگون کودک را فراهم می سازد.

• وزن

نوزاد در چند روز اول زندگی به میزان 5 تا 10 در صد هنگام تولد خود را از دست می دهد و مجددا در 7 تا 10 روزگی،وزن هنگام تولد را بهدست میآورد. در ماه چهارم و پنجم وزن کودک دو برابر و در یک سالگی سه برابر میشود. در دو سالگی کودک چهار برابر وزن هنگام تولدش را دارد.

• قد

افزایش قد در دوره ی کودکی به صورتی است که سر کمتر و تنه و پاها رشد بیشتری دارند.

• دور سر

اندازه ی دور سر موقع تولد حدود 35 سانتیمتر است که در سه ماهه ی اول زندگی هر ماه دو سانتیمتر، سه ماهه ی دوم هر ماه یک سانتیمتر و شش ماه بعد هر ماه حدود نیم سانتیمتر به آن اضافه میشود. پس از دو سالگی اندازهی دور سر تا پایان عمر تغییر چندانی نمیکند. افزایش اندازهی دور سر در دو سال اول زندگی نشاندهنده ی رشد مغز است.علاوه بر جنبه های بالا، رشد در سایر قسمتهای بدن مثل دندانها، سیستم عصبی و… نیز ادامه مییابد.

رشد حرکتی کودک، به تدریج از 4 ماهگی به بعد توانایی نشستن را دارند و اکثر کودکان نه ماهه می توانند بدون کمک دیگران و به مدت طولانی سرجای خود بنشینند.

از نه ماهگی به بعد سینه خیز و چهاردست و پا رفتن کودک شروع می شود . کودک ده ماهه می تواند به کمک میز یا صندلی بایستد و در سیزده ماهگی بدون کمک راه برود البته هنوز تعادل کافی را کسب نکرده است اما از هجده ماهگی به بعد به راحتی راه میرود و از پله ها بالا و پایین میرود.

رشد عضلات و ماهیچه ها با سلول های مغزی امکان هماهنگی حرکات و چنگ زدن و گرفتن اشیا را برای کودک فراهم می کند. در ابتدا استفاده از ماهیچه ها و عضلات بدون تعادل و ارتباط با یکدیگر انجام میشود اما به مرور که کودک رشد میکند حرکات ماهیچه ها منظم میشود و کودک بر استفاده از ماهیچه ها تسلط میابد. هماهنگی ماهیچه ها به کودک در فراگیری مهارت های جسمانی مختلف کمک می کند.

در این دوران رشد حرکات درشت مثل دویدن ، پریدن، گرفتن توپ و … اهمیت زیادی دارد والدین می توانند با فراهم کردن شرایطی که کودک بتواند در فضای آزاد بدود ، شنا کند ، دوجرخه سواری کند و … به رشد حرکتی و و تقویت عضلانی کودک کمک کنند.