اختلال بیش فعالی (ADHD) عبارت است از عدم توانایی دقت و تمرکز روی یک موضوع مشخص.

ADHD اينگونه تعريف شده است: الگوي مستمر بي توجهي و يا بيش فعالي شديد و تكرار شونده تر از آنچه كه بطور تيپيك دركودكان همان سطح رشدي ديده ميشود. اين اختلال با اسامي آسيب مغزي مختصر،اختلال عملكردي مغزي مختصر و اختلال پر تحركي(هيپركينتيك) نيز ناميده ميشود.

کودکان بیش فعال نمی توانند آرام بگیرند و سرجای خود بنشینند، معمولا به بازی های پر سر و صدا و هیجان انگیز علاقه نشان می دهند.

شیوع این اختلال در پسران 3 برابر دختران است. بیش فعالی معمولا قبل از سن مدرسه در کودک تشخیص داده می شود البته امکان تشخیص از سه سالگی به بعد وجود دارد هرچه زودتر این علائم تشخیص داده شود و مداخله درمانی زودتر شروع شود به نفع کودک است.

برخی والدین به کودکی که فعالیت و تحرک زیادی دارد برچسب بیش فعال می زنند غافل از اینکه هر جنب و جوشی نشانه ی بیش فعالی نیست و این تنها یکی از علائم این اختلال است اگر این ویژگی ها  در کودک زیر هفت سال دیده شد و تا شش ماه ادامه داشت این کودک بیش فعالی دارد و باید زیر نظر روان شناس درمان شود.

.

• چند مورد از این ویژگی ها عبارت اند از:

این کودکان بی قرارند ونمیتوانند یکجا آرام بنشینند.

نوبت را رعایت نمی کنند.

به صحبت شما توجهی ندارند و پاسخ های بی ربط می دهند.

هیچ کاری را تمام نمی کنند و همه را نیمه کاره می گذارند.

• علل بیش فعالی

بیش فعالی به نوع تربیت شما مربوط نیست. علل اصلی بیش فعالی مربوط به عوامل زیست شناختی است که به درستی شناسایی نشده است. بسیاری از محققان براین باورند که بعضی از عوامل ژنتیکی باعث به وجود آمدن بیش فعالی می شود.

بعضی عوامل مستعد کننده ی این اختلال هستند. بر اساس مطالعاتی که محققان  انجام داده اند مشخص شد که در اکثر موارد در این بچه ها این اختلال در اقوام نزدیک آن ها نیز دیده شده است. در بعضی مطالعات مشخص شده که مادران سیگاری معمولا کودکان بیش فعال به دنیا می آورند . ازعوامل دیگری که ممکن است باعث بیش فعالی شود می توان به زایمان زودرس، وزن بسیار کم نوزاد و بعضی از آسیب های مغزی اشاره کرد. نگاه کردن بیش از حد به تلویزیون در کودکان زیر دو سال نیز می تواند بیش فعالی را تسریع کند.

.

روش های درمانی این اختلال روان درمانی ، دارویی و یا ترکیبی از هردو می باشد. در درمان دارویی برای کودک داروهای محرک عصبی مثل قرص ریتالین و دگزامفتامین تجویز می شود علاوه بر این از داروهای غیرمحرکی همچون آتوموکستین که مهارکننده بازجذب نوراپینفرین است سود می جویند.

در روش روان درمانی از تکنیک های کاردرمانی، گفتاردرمانی، خانواده درمانی و بازی درمانی استفاده می شود.

که البته توصیه می شود حدالمقدور از روان درمانی استفاده شود چون داروها عوارض تخریبی بسیاری برای کودک دارند.

روان درمانگر از طریق بازی کودک را به گفتگو درباره ی مشکلاتش تحریک می کند همچنین به او در کسب مهارت های رفتاری و شناختی کمک می کند مثلا بازی کنترل خشم، بهبود و مدیریت خشم و هیجانات را به کودک آموزش می دهد.

• و اما چند توصیه به پدر و مادرها

در قدم اول درباره ی این اختلال اطلاعات لازم را کسب کنید و این را بدانید که کودک شما به عمد این رفتارها را از خود نشان نمی دهد و نیاز به کمک دارد پس با او مهربان باشید ، فرصت کافی در اختیار او قرار دهید تا بتواند با شما حرف بزند مانند یک دوست باشید و مثل او کودک شوید. سعی کنید محیط خانه را آرام و ساکت نگهدارید و حتی در دکوراسیون منزل از رنگ های آرام و ملایم استفاده کنید آرامش خانه به کودک شما در حفظ تمرکزش کمک خواهد کرد.

کودک را در انجام کارهای خانه شریک کنید مثلا از او بخواهید در جمع کردن سفره به شما کمک کند این کار روحیه ی مسوولیت پذیری و اعتماد به نفس کودک را تقویت می کند.

گاهی اوقات برای کودک پاداش تعیین کنید به او بگویید اگر فلان کار را به درستی انجام دهی برای تو اون ماشین رو میگیرم و البته باید سریع بعد از انجام کار جایزه اش را بدهید در ضمن مراقب باشید کودک را شرطی نکنید که همیشه بعد از انجام کار درست انتظار پاداش داشته باشد.

برای کودک برنامه منظم تهیه کنید و در برنامه اش تمام جزئیات را در نظر بگیرید ، برنامه را روی یک برگه بنویسید و در جایی که جلوی چشم کودک باشد نصب کنید این کار باعث می شود به جزئیات دقت کند ، محدودیت ها را درک کند و بهتر بتواند رفتارش را کنترل کند.