یکی از پیچیده‌ترین مراحل رشد کودک، تسلط او بر زبان است. کودک از طریق سخن گفتن می‌تواند با جهان پیرامون خود ارتباط برقرار کند. زبان به کودک این امکان را می‌دهد تا نیازها و خواسته‌هایش را بیان کند و احساس‌ها و هیجان‌های درونی خود را با والدین و مراقبینش در میان گذارد. از آن‌جایی که سخن گفتن رفتاری است که کودک را از «خودمحوری» به اجتماعی شدن سوق می‌دهد، هرگونه مشکلی در این زمینه میتواند کودک را از فرآیند رشد، بالندگی و زندگی جمعی باز دارد.

.

توانایی سخن گفتن مهارتی است که باید آموخته شود رشد گفتاری کودک به تکامل اندام‌های گویایی و محرک‌های محیطی او بستگی دارد. در طول شش ماهه ی اول زندگی، کودک تنها قادر است صداهای نامفهومی از دهان تولید کند. به‌طور معمول آمادگی برای تقلید کلمات در پایان یک‌سالگی آغاز می‌شود.

.

گویایی و شنوایی دو حس کاملاً مرتبط به‌‌هم هستند. کودک ابتدا سعی می‌کند با گوش دادن به صداها، آنها را تقلید کند، و سپس به تکرار واژه‌ها و ایجاد زمزمه‌های نامفهومی می‌پردازد. به‌تدریج کودک به مرحلهی درک کلام پا می‌گذارد و می‌تواند دستورها و خواسته‌های والدینش را اجرا کند. در این مرحله است که کودک خردسال یاد می‌گیرد برای رسیدن به نیازهایش چگونه صحبت کند. اگر پدر و مادر او را تشویق به حرف زدن نکنند و با کمترین اشاره ی او خواسته ی او را برآورده سازند، کودک هم یاد می‌گیرد که بدون زحمت صحبت کردن، می‌تواند به خواسته‌اش برسد، در نتیجه تلاش هم در جهت زبان آموزی نخواهد کرد.

.

اهمیت یادگیری زبان!؟

۱) زبان وسیله‌ای برای ارتباط برقرار کردن و دوست شدن است.

۲) زبان وسیله‌ای برای سازگاری با محیط است.

۳) زبان وسیله‌ای برای تفکر و درک بهتر است.

۴) زبان وسیله‌ای برای پرورش سایر مهارت‌های ذهنی است.

۵) زبان وسیله‌ای برای تحصیل علم و گسترش تجربه‌هاست.

.

 اصول یادگیری تکلم شامل موارد زیر می باشد:

۱) آمادگی بدنی: رشد و تکامل اعصاب و اندام‌های گویایی.

۲) آمادگی ذهنی: رشد و تکامل مغز و اعصاب مربوط به درک کلمات و سخن گفتن.

۳) الگو پذیری از گفتار دیگران: چگونگی تلفظ کودک به شیوهی صحبت کردن اطرافیان بستگی دارد.

۴) تمرین: امکان صحبت کردن کودک با اطرافیان.

۵) میزان انگیزش: تلاش کودک برای صحبت کردن و فهماندن خواسته ی خود به اطرافیان.

۶) آموزش:داشتن سرمشق‌های خوب و کمک به کودک در تکرار صحیح کلمات.

.

کودکان سعی می‌کنند کلمات آخر جمله را تکرار کنند و یا در صدد تقلید از زیر و بمی صدای افراد بر می‌آیند. آن ها از این‌که برایشان شعر و ترانه‌های ساده ی کودکانه بخوانید، لذت می‌برند و سعی می‌کنند با شما بخوانند و تکرار کنند. هنگامی‌که کودک خواهان چیزی باشد، با اشاره دست و یا گفتن یک کلمه، منظور خود را می‌فهماند. از دستورها و خواسته‌های سادهی شما اطاعت می‌کند.

برای مثال، اگر از او بپرسید: «کفشات کو؟»؛ با انگشت به آن اشاره می‌کند و یا بلند می‌شود و می‌رود و آن را می‌آورد و یا اگر از او بخواهید که، «در را ببندد!»؛ او با رفتن و بستن در خواسته ی شما را انجام می‌دهد. مفهوم «نکن» و «دست نزن» را به خوبی می‌فهمد. می‌تواند با انگشت، به چشم، دست، بینی، عروسک و … اشاره کند.