خانواده نقش اساسی در تربیت اخلاقی و سلامت روحی و روانی کودک و نوجوان دارد. خانواده در مقام مربی باید سعی کند تا در کودک فضائل اخلاقی به ملکات اخلاقی مبدّل گردد. خانواده از منظر روایات معصومین (علیه السلام) به عنوان محملی جهت تربیت،‌ مهد پرورش فکر،‌ اندیشه،‌ اخلاق تعالی و رشد انسان است.

پیامبر اعظم (ص) در روایتی فرموده اند: «وای بر پدران دوران آخر الزمان از روش ناپسند آن ها در مورد فرزندانشان،‌ از حضرت سؤال نمودند: ای پیامبر خدا آیا آن پدران کافر یا مشرکند؟ حضرت فرمودند نه پدران مسلمانی هستند که به فرزندان خود مسائل مذهبی و دینی را یاد نمی دهند و چنانچه فرزندانشان بخواهند این مسائل را یاد بگیرند،‌ جلوگیری می کنند، من از آنان بیزارم و آنان نیز از من بدور می باشند.»

 

حضرت امام خمینی (ره) فرموده اند: «دامن مادر بزرگترین مدرسه ای است که بچه در آنجا تربیت می شود و آنچه که بچه از مادر می شنود غیر از آن چیزی است که از معلم می شنود، ‌بچه از مادر بهتر می شنود و تبعیت می کند و در دامن مادر بهتر تربیت می شود تا در جوار پدر یا معلم».

و نیز عنوان کرده اند: «خانه های شما باید خانه ی تربیت اولاد باشد و منزل تربیت علمی، ‌دینی و تهذیب اخلاقی باشد توجه به سرنوشت بچه ها به عهده پدران و مادران است و مادرها بیشتر مسئول هستند و مادرها اشرف هستند. شرافت مادری از شرافت پدری بیشتر است.

تأثیر مادر هم در روحیه ی اطفال از تأثیر پدر بیشتر است. این مادر که بچه در دامن او بزرگ می شود، بزرگترین مسئولیت را دارد و شریفترین شغل را دارد. شغل بچه داری، شریفترین شغل در عالم بزرگ کردن یک بچه است و تحویل دادن یک انسان به جامعه، ‌بچه هائی که از دامن مادر جدا شده اند یا تربیت صحیح و محبت از مادر ندیده اند عقده پیدا می کنند، این عقده ها منشأ همه ی مفاسدی است یا اکثر مفاسدی است که در بشر حاصل می شود.

کودک و نوجوان همه ی چشم و گوشش به قول و فعل شما هست، از شما دروغ نشنود و گرنه بعد دروغگو از کار در می آید. اگر دید مادر دروغ می گوید او هم دروغگو می شود. اگر دید مادر آدم صحیحی است، پدر آدم صحیحی است او هم صحیح بار می آید. مادر خوب بچه ی خوب تربیت می کند و خدای نخواسته منحرف باشد بچه از همان دامن مادر منحرف بیرون می آید.»

 

نتیجه اینکه خانواده مصدر و منشأ تربیت و سازندگی و نهادینه نمودن ارزشهای اسلامی و قرآنی از جمله فریضه حجاب وعفاف می باشد. اگر مادر و پدر و اعضا خانواده، انسان های عفیف، ‌پاکدامن،‌ محبوب، و مقید به رعایت و انجام فرائض و ارزش های الهی باشند فرزندان آنها هم اینچنین خواهند بود.

البته از جمله وظائف والدین سالم سازی محیط و مراقبت در محیط تحصیل و دوستان فرزندانشان می باشد. والدین وظائفی به عنوان حلقه ی تکمیلی نهادینه نمودن ارزشهای قرآنی از جمله حجاب و عفاف دارند چه بسا فرزندان سالمی که از خانواده های خوب بخاطر عدم مراقبت تربیتی دچار لغزش و انحراف شده اند.