جامعه شناسان، اوقات فراغت را به دو دسته اصلی تفریح فعالانه و منفعلانه تقسیم می‌کنند. این تقسیم بندی را می‌توان در مورد تفریح ها هم به کار برد. در تفریح فعال برای خوش گذراندن انرژی جسمی یا انرژی روانی صرف می‌کنیم. بعضی وقت ها برای تفریحمان انرژی ذهنی می‌گذاریم. مثلاً وقتی کتاب می‌خوانیم یا نقاشی می‌کشیم. به هر حال تفریح‌های فعال همیشه با هیجان همراه هستند.

برخلاف تفریح فعال، در تفریح منفعل انرژی جسمی یا ذهنی زیادی صرف نمی‌کنیم. واضح‌ترین نمونه تفریح منفعل، تماشای تلویزیون است البته به هر حال موقع تماشای تلویزیون فعالیت ذهنی می کنیم، اما هر چه برنامه‌ای که تماشا می‌کنیم عامه پسندتر باشد، کمتر ذهن ما را درگیر می‌کند. در تفریح منفعلانه بیشتر از اینکه مختار باشیم، تسلیم هستیم. ترکیبی از تفریح فعال و منفعل، بگونه‌ای که تفریح فعالانه از تفریح منفعلانه بیشتر باشد، سالم ترین الگوی پیشنهادی برای تفریح است.

تفریح مفهومی است که در دوره ی مدرن به یک نیاز و دغدغه تبدیل شده است. در واقع با رشد شهرنشینی و مناسبات سرمایه داری و تغییر اشکال کار کردن، که افراد مجبور هستند تحت برنامه ریزی ها و الزام های دوره مدرن به کار مشغول باشد، احساس نیاز به تفریح بیشتر می شود. در شرایطی که کار کردن، یک فعالیت خلاقانه و در راستای خودشکوفایی نباشد، و تنها هدف از آن گذران زندگی باشد، افراد برای رهایی از آن شرایط تحمیلی و بعضا طاقت فرسا بیشتر نیازمند تفریح می شوند. تفریح در چنین شرایطی ممکن است باعث تجدید قوای جسمی و روحی و بازسازی نیروی کار شود و از این رو شرایط طاقت فرسای شغلی تلطیف شود، و نهایتاً شخص بتواند به نیازهای انسانی خودش موقتا پاسخ دهد. به هر حال، همین بازسازی جسمی و روانی و عاطفی می تواند در ارتقای سلامت فردی و اجتماعی موثر باشد، به بهبود کیفیت زندگی کمک کند و نشاط و رضایتمندی جامعه را بیشتر کند.

البته نوع تفریح و تفریحاتی که افراد به آن گرایش دارند باز هم به شرایط اجتماعی و اقتصادی آن ها مرتبط است. مثلا تفریحات طبقات اجتماعی و یا زنان و مردان و یا بر حسب اقامت، ممکن است متفاوت باشد و بر حسب این شرایط تنظیم شوند.
تفریح در عصر کنونی با هدف تجدید قوای جسمی و روحی و بازسازی نیروی کار به یک نیاز و دغدغه تبدیل شده و در واقع این الزام بخاطر گسترش پدیده شهرنشینی و زندگی ماشینی به وجود آمده است.

از نقطه نظر بیولوژِکی، کودکی، نوجوانی و جوانی مرحله ای است سر شار از حیات و نیرو و نشاط در زندگی انسان. در این مرحله انسان بیشتر به فکر خود است تا به فکر خواسته ها و مشکلات عمومی اجتماعی بودن از طریق فعالیت هایی که هدف تقویت پختگی و ارزش و اعتبار اجتماعی را دنبال می کند، در راه خود شکوفایی می کوشد و برای این که خود را به دیگران بیاوراند در صورتی که تشویق شود غالبا از نفع مادی چشم پوشی می کند. باید دانست که این نیازهای روانی- اجتماعی نوجوانان چه بسا که انگیزه اساسی در ورای بسیاری از فعالیت های ویژه جوانان و در راس آن ها ورزش و تفریح می باشد.