نخستین مهد کودک توسط فردریش ویلهلم اوت، در سال ۱۸۳۷ میلادی در شهر باد بلنکنبورگ در ایالت تورینگن در کشور آلمان ایجاد شد. میرزا جبار عسگرزاده معروف به جبار باغچه‌بان بنیان‌گذار نخستین کودکستان ایران بود. مهد کودک مرکب از دو واژهٔ عربی مهد به معنای گهواره و کودک فارسی و در مجموع به معنای گهوارهٔ کودک ترجمهٔ واژهٔ غربی آن است که به فارسی می‌شود باغ کودکان که به اشتباه به مهد کودک ترجمه شده است و در گذشته از واژهٔ فارسی کودکستان استفاده می‌شد که از نظر معنا صحیح تر از مهد کودک می‌باشد. اولین مهد کودک ایران با نام «ایران» توسط خانم «برسابه هووسپیان»، از ایرانیان ارمنی دهه 30 خورشیدی در خیابان «معتمد الدوله» با مجوز وزارت فرهنگ تاسیس شد.لازم به ذکر است که در تاریخ ایران بین این دو نفر که کدام یک اولین بودند نقل قول های متناقضی است!

مهد کودک یا کودکستان نوعی آموزشگاه است که برای نگهداری و پرورش کودکان خردسال، و گذار آن ها از محیط خانه به مدرسه ایجاد شده است. مهد کودک محلی است برای مراقبت، شناخت استعدادها،‌ پرورش عاطفی، جسمی، هوشی، رفتاری (اجتماعی) گفتاری و رشد خلاقیت کودکان در سن پیش از دبستان که با توجه به مدت فعالیت روزانه، جغرافیای فعالیت و نوع خدمات دارای انواع ذیل می باشد:

مهد کودک تمام وقت: مهد کودکی است که از ساعات اولیه روز به مدت ۸ ساعت فعالیت دارد.

مهد کودک نیمه وقت: مهدکودکی است که روزانه به مدت ۴ ساعت در نوبت صبح یا بعدازظهر فعالیت می نماید.

مهدکودک پاره وقت: مهدکودکی است که روزانه کمتر از ۴ ساعت در تمام ایام هفته یا صرفا در روزهای خاص فعالیت دارد.

مهد کودک تخصصی: مهد کودکی است که ضمن انجام فعالیت های مهد کودک منطبق با نیازهای کودکان و توانمندیهای ایشان در یک یا چند رشته فرهنگی هنری ورزشی و … بطور تخصصی با حضور مربیان واجد مدرک کارشناسی یا بالاتر در رشته مربوط فعالیت دارد.

مهد کودک شبانه روزی: مهدکودکی است که به صورت ۲۴ ساعته فعالیت دارد.

مهد کودک شبانه: مهدکودکی است که به صورت شبانه از ساعت ۱۷ تا ۷ صبح روز بعد فعالیت دارد.

مهد کودک غیرانتفاعی: مهدکودکی است که توسط افراد خیر و موسسات خیریه به منظور ارائه خدمات ذیربط به صورت رایگان به کودکان اقشار نیازمند و آسیب پذیر تاسیس می شود.

مهد کودک، کودک در خانه: مهدکودکی است که به منظور ارائه خدمات ذیربط به ۳ تا ۷ سال در منزل مسکونی مدیر مسئول تاسیس می شود.

روستا مهد: مهدکودکی است که به منظور ارائه خدمات ذیربط به کودکان روستائی تاسیس می شود.

مهد کودک با اهداف بهبود سلامت روانی و اجتماعی، آموزش و نهادینه سازی ارزشهای دینی و اخلاقی، پرورش استعدادها و خلاقیت، آموزش و بهبود مهارت های زندگی در بچه ها و همچنین کمک به والدین در مراقبت و پرورش آنها ایجاد شده است.

کودکان بین 2 تا 6 سالگی، در مقایسه با نوباوگان و کودکان نوپا ، زمان بیشتری را دور از خانه و والدین سپری می‌کنند. طی 30 سال گذشته ، تعداد کودکانی که به کودکستان یا مهدکودک می‌روند، افزایش یافته است. این روند عمدتا به علت افزایش چشمگیر مشارکت زنان در نیروی کار است. در حال حاضر ، مادران 67 درصد از کودکان پیش دبستانی شاغل هستند. کودکستان ، برنامه‌ای است که هدف آن بالا بردن سطح رشد کودکان 2 تا 5 ساله است و بر تجربه‌های آموزشی تاکید می‌وزد.

اهداف آموزشی از تاسیس مهدکودک در ایران به قرار ذیل است:

•  ارتقای سلامت زیستی،روانی و اجتماعی کودکان
• ارتقای هشیاری اخلاقی و توجه به ارزش های دینی و مذهبی
• پرورش خلاقیت و شکوفایی استعدادهای کودکان در ابعاد مختلف
• آموزش مفاهیم اجتماعی نظیر تعاون، نوع دوستی ،گذشت و ارزش های مطلوب زندگی
•  کمک به اولیا در مراقبت، نگهداری و آموزش کودک
•  آماده سازی کودک برای ورود به نظام تحصیلی رسمی کشور

بر خلاف تاکیدات آموزشی و مذهبی در تربیت کودکان، عدم توجه بر کار اجرایی مهدکودک‌ها و تقلیل نظارت بر موارد بهداشتی و امکانات آموزشی و تفریحی موجود در مهدها، بازدهی به حداقل خود در حال نزول است.