
در مورد عوارض طلاق بر روی کودک نخست از عوارض عاطفی یاد می کنیم و آنگاه از عوارض اجتماعی، از آن بابت که ایـن دومـی اغلب ناشی از مورد اول است.
در مورد عوارض طلاق بر روی کودک نخست از عوارض عاطفی یاد می کنیم و آنگاه از عوارض اجتماعی، از آن بابت که ایـن دومـی اغلب ناشی از مورد اول است. در زمینه عوارض عاطفی از مواردی بـاید یـاد کـنیم که اهم آنها بدین قرارند:
۱- ترس و احساس ناامنی
که آن قریب ۸۷ درصد از کودکانی که از مادر جدا شـده بودند و در سنین تا ۷ سالگی بودند را فراگرفته بود. از کودکان ۸-۰۱ ساله فقط ۴ نفر داشتیم کـه ترس خود را اعلام کـرده بـودند در کودکانی که از پدر جدا شده بودند ترسی اعلام نشده بود. برخی از کودکان ترس خود را بگونهای اعلام کرده بودند که گوئی خطری عظیم امنیت آنها را تهدید کرده و آرامش و توان را از آنها گرفته بود.از ایـن بابت خود را جدا در مضیقه میدیدند.
۲- اضطراب و بیقراری
این امر اغلب در رابطه با جدائی از پدر آن هم برای کودکان سنین ۵ به بالا بچشم میخورد درباره مادر تمام سنین تا ۴۱ را شامل میشد ولی رقم بیشتر آن در مـرز سـنی ۵-۱۱ مشاهده شد و این امر حدود بیش از ۵۴% کودکان را شامل میشد.
کودکان خردسال از خواب میپریدند- برخی از آنها مادر را صدا میکردند.۲ مورد هم داشتیم که پدر را فرامیخواندند.نمی توانستند راحت و آرام باشند. در سنین ۷-۳۱ مواردی بـسیار داشـتیم که بنا به اظهار معلم و گاهی والدین خود در کلاس قرار و آرام نداشتند از خانه به مدرسه و از مدرسه به خانه پناه میبردند و این امر حدود ۰۲% بچهها را فراگرفته بود.
۳- شرم و حقارت
کودکان تا سـنین ۸ سـاله از طلاق ناراحت بودند ولی آثار شرم را در سنین ۹ به بعد بسیار دیدیم و رقم آماری آن تا سنین ۶۱ از ۵۸% متجاوز بود. اینان در مدرسه وحشت از این داشتند که سخن طلاق پدر و مادر به میان آید و آن ها شـرمنده شـوند. مواردی داشتیم که آنها از جـمع مـی گریختند آن چنانکه گویی گناهی مرتکب شدهاند. از سنین ۷-۹ فقط چهار مورد گزارش شرم و احساس حقارت شده است.
- عوامل موثر در عـوارض
در دامـن زدن به عوارض طلاق عواملی مداخله دارند که اهم آن ها عبارتند از:
– جنسیت و در این امر دختر بیشتر صدمه می بیند تا پسران
– وضع بد کودک از نظر زندگی اقتصادی عاطفی
– میزان ملاقات و نـوع روابـط با والدین پس از طلاق
– نوع روابط با ناپدری یا نامادری
– میزان سن بر این اساس که درچه مرحلهای باشد و میزان وابستگی و نیاز به خانواده
– محل زندگی که در خانواده باشد یا در پرورشـگاه. در نـزد بستگان بـاشد یا بصورت فرزندخوانده
– به نوع سابقه و تجربهای که در گذشته داشتهاند
– به برخورد با طلاق که بصورت تـدریجی بود یا ناگهانی
– به داشتن ثبات در وضع خانوادگی و زندگی و یا عـدم ثـبات