امروزه بسیاری از والدین نگران بددهانی یا بدزبانی فرزندانشان هستند و از خود می پرسند که آن ها این صحبت ها را چگونه یاد گرفته اند؟ چرا این اتفاق برای فرزند ما افتاده؟ آیا خودمان مقصر بوده‌ایم؟ آیا تاثیر فیلم ها و کارتون هاست؟ آیا دوستان بدی دارد؟
افراد سفیه بی‌خرد، در برخورد با مردم چون از منطق و کلام درستی برخوردار نیستند و از دادن جواب صحیح عاجز هستند، بی‌پروا دهان را باز می‌کنند و زبان خویش را حرکت می‌دهند و با الفاظ رکیک، فحاشی می‌کنند. افراد جاهل و نادانی که با کوچکترین بهانه خشمگین شده، به دور از شرم و حیا، فحش و دشنام می‌دهند و آبروی دیگران را مورد هجوم قرار داده و از بین می‌برند. اما مشکل کوکان چیست؟ آن ها چرا بی احترامی و بد دهانی می کنند؟
یکی از علت‌های شایع فحاشی کودکان، الگو قراردادن والدین و اطرافیان است. همه رفتارهای اجتماعی ما آموزشی است. به عنوان نمونه همه ما وقتی به دنیا آمدیم بعد از مدتی فهمیدیم که وقتی انسان‌ها با یکدیگر برخورد می‌کنند سلام می‌کنند بنابراین یاد گرفتیم که وقتی به فردی رسیدیم به او سلام کنیم. وقتی در یک خانواده افراد به هم فحش می‌دهند و سر هم داد می‌زنند این رفتار عادی می‌شود و کودک آن‌ها را به راحتی یاد می‌گیرد و اجرا می‌کند.
بنابراین رفتارمان بیشتر از کلاممان پیام می‌دهد. پس اگر می‌خواهیم به کودکی بگوییم که فحش ندهد، اول باید روی خودمان تسلط داشته باشیم و اگر نتوانیم بر خودمان تسلط داشته باشیم، نباید امید داشته باشیم که کودکمان خوب تربیت شود و ناسزا نگوید. بنابراین محیطی که ما کودک را در آن پرورش می‌دهیم، بسیار مهم است و کودک همه رفتارهای خود مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن، حرف زدن و سایر رفتار‌هایش را از افراد خانواده الگو می‌گیرد. ممکن است ما به کودک بگوییم فحش دادن زشت است ولی او نگاه می‌کند تا ببیند ما چه کاری انجام می‌دهیم. اگر فحش دادیم و اقدام به ناسزاگویی کردیم او الگو می‌گیرد.
بسیاری از اعمال بچه‌ها از عملکرد والدین نشأت می گیرد. کودکان رفتارهای پدر و مادر را به طور ناخودآگاه درونی می کنند. رفتارهای درون فکنی شده جزو معیارهای نهادینه شده کودک قرار می گیرند و سپس او مطابق این معیارها عمل می کند؛ به این فرآیند همانند سازی می گویند. کودک والدین خود را به عنوان اولین الگو های زندگی می پذیرد و چون به آن ها عشق می ورزد و آنان را سمبل هایی قوی می داند، رفتار والدین برای او شاخص و الگو قرار می گیرد.
گاهی بین درون فکنی یک رفتار و بروز آن فاصله زمانی وجود دارد؛ برای مثال، کودک گفتاری ناپسند را ماه ها قبل از زبان پدر یا مادر شنیده، اما برون ریزی آن امروز صورت می گیرد. این مدت به تشخیص کودک و شرایط او بستگی دارد که چه زمان، چگونه و در برابر چه کسی کلام زشت را به کار برد.
در بعضی خانواده‌ها، والدین با فرزندان خود بسیار خصمانه رفتار می کنند و در عین حال آنان را آزاد می گذارند. به این گروه از پدر و مادرها، والدین خصمانه آزاد گذارنده می گویند؛ آن ها خود از حرف های زشت استفاده می کنند و فرزندان نیز آزادند که این گونه عبارات را به کار برند. یعنی هیچ اقدامی در جهت جلوگیری از این رفتار به عمل نمی آید؛ و یا از نظرتربیتی هیچ گونه تدبیری از طرف والدین برای ترک فحش دادن در بچه ها صورت نمی گیرد. ذکر این نکته ضروری است که چه والدین حرف های زشت را به فرزند خود بگویند و چه در حضور او در برابر فرد دیگری این گونه گفتار را به کار ببرند، کودک ، آن ها را می‌آموزد و به وقت نیاز بر زبان می‌آورد.
نویسنده این مطلب :
