هر پدر یا مادری در سنین نوجوانی فرزندانش نگران دوست یابی های اوست و نمی داند وقتی نوجوانش دوستی پیدا می کند که رفتارهای ناشایست دارد یا مواد مخدر مصرف می کند، چطور می تواند جلوی ادامه این دوستی را بگیرد. در اینجا ما چند راه کار مفید کاربردی ارائه می کنیم.

مراقب باشید که خودتان را به عنوان یک والد بد که نتوانسته درست کودکش را تربیت کند، سرزنش نکنید و گناه کار ندانید؛ این کار علاوه بر این که انرژی شما را برای روبرو شدن و حل مساله کم می کند، به علت خشم از خود، نسبت به نوجوان خود نیز خشمگین شده و نمی توانید با رفتار مثبت و صحیحی مساله را اداره نمایید. بسیاری از اوقات، یک مساله کوتاه و موقتی است، ولی والدین آن را خیلی بزرگ نمایی می کنند.

بهتر است سرزنش ما در مورد کل شخصیت دوست فرزندمان نباشد، بلکه صرفا در مورد یک رفتار ناشایست او باشد. مثلا نگوییم: این دوست تو بد است یا تو نباید با او ادامه بدهی… این گونه رفتار ما برعکس جواب می دهند و نوجوان تصور می نماید ما دوست او را دوست نداریم و بیشتر سعی می کند از وی حمایت کند. از این رو، بهتر است در مورد صرفا رفتار نادرستی که دوستش دارد صحبت کنیم و در مورد مضراتی که آن رفتار می تواند برای هم دوستش و هم او داشته باشد بحث و گفتگو داشته باشیم.

در مورد اصلاح رفتارهای ناشایست دوستش با فرزندمان حرف بزنیم و از او بخواهیم که به دوستش در این رابطه کمک کند، اینگونه فرزندمان پی می برد که ما نگران سلامت و موفقیت وی و حتی دوستش هستیم. از جمله «من به تو اعتماد دارم» استفاده کنیم. این جمله به نوجوان احساس اعتماد می دهد و به موجب آن سعی می کند این اعتماد را خدشه دار نکند و بیشتر رفتارش را کنترل کند. به نوجوان خود این اطمینان را بدهیم که هر گاه دچار هر گونه مشکلی شد، اولین کسی که باید برای کمک تماس بگیرد والدین او باید باشند.

رفت و آمدهای خانوادگی خودمان را از کودکی فرزندانمان، حساب شده انتخاب کنیم، تا در نوجوانی فرزندان ما خود به خود با کسانی دوست شوند که همان ویژگی هایی را داشته باشند که در انتخاب دوستی ما به آنان از قبل نشان داده ایم. ادامه ارتباط با افرادی که مورد اعتماد ما هستند، موجب می شود تا نوجوان ما دوست های خود را به احتمال بیشتر از همان خانواده ها انتخاب کند.

مقررات و محدودیت های رفت و آمد و سایر مقررات مهم خانه را همیشه و در مورد همه موارد و افراد اجرا کنیم و در انجام اجرای آن جدی باشیم. به این صورت نباشد که این مقررات برای دوست های مورد اعتماد نقض شود. هر گاه در مورد یک رفتار نادرستی به فرزندتان مشکوک شدید، قبل از اینکه مطمئن شوید، آن را با سایر اعضای خانواده و یا دوستان خود مطرح نکنید. پس از اطمینان، ابتدا با یک مشاور روانشناس آن را مطرح کنید تا در محیط خانوادگی برچسب نادرست به نوجوانان نخورد.

وقتی نوجوان شما از دوستی صحبت می کند که رفتار پر خطری همچون مصرف مواد را دارد، در مورد علل مشکلات دوستش و این که چه عواملی موجب این مشکلات رفتاری شده است و در صورت عدم درمان چه سرانجامی خواهد داشت صحبت کنید. شما حتی می توانید از نوجوان خود بخواهید تا با کمک شما برای او دنبال یک مشاور روانشناس باشد.

به دنبال دلایلی باشید که به خاطر آن ها نوجوان تان به دنبال چنین دوستانی است. این دلایل می تواند نقص یا کاهش اعتماد به نفس در نوجوان باشد، بدین معنی که به خود و توانمندی هایش اعتماد کافی ندارد یا عزت نفس پایینی دارد و ویژگی های مثبت خود را مدنظر قرار نمی دهد. بعد از آن، بدنبال افزایش این نقایص ادراکی در وی باشید. این کار را می توانید از طریق تقویت توانمندی ها، تشویق بیشتر، و احساس افتخار در او به وجود آورید.

نوجوانان بدنبال پذیرش در گروه سنی خود هستند، اگر به دلایلی در گروه سنی خودشان پذیرفته نشوند، در گروه های بزه که آنان را تقویت و مورد پذیرش قرار می دهند، جذب می شوند. نقش شما در این مورد صرفا دور کردن آن ها از دوستان ناباب نیست، بلکه شناخت علل و ایجاد محیطی پذیرنده و مثبت در منزل است تا کمتر جذب این گونه دوستان شود و مایل شوند بیشتر نزد خانواده بمانند. سعی کنید به فرزندانتان از کودکی، رفتارهای مخرب و چگونگی جذب نشدن در آن ها را بیاموزید. تقویت مهارت های اجتماعی آنان را قادر می کند دوستانی مناسب انتخاب کنند پس از این امر غافل نشوید.

ارتباطات خانوادگی را بیشتر با خانواده هایی انجام دهید که نوجوانانی موفق و کوشا با رفتارهای شایسته تر و همسن نوجوان شما دارند، به این صورت آنان خود به خود رفتارهایی شایسته تر از خودشان نشان خواهند داد زیرا یادگیری مشاهده ای بیشتر تاثیر را در یادگیری آنان دارد.