اضطراب از عوامل مؤثر و با اهمیتی است که روی یادگیری زبان خارجی تأثیر می‌گذارد. از آن جا که اضـطراب در کلاس زبان خارجی می‌تواند مانع یادگیری شود، موضوع حائز اهمیتی است. منظور از اضطراب در اینجا، اضطراب نـاتوان‌کننده‌ای اسـت که در آن، یک عنصر عاطفی روی پردازش شناختی تأثیر منفی به جای می‌گذارد. این […]
اضطراب از عوامل مؤثر و با اهمیتی است که روی یادگیری زبان خارجی تأثیر می‌گذارد. از آن جا که اضـطراب در کلاس زبان خارجی می‌تواند مانع یادگیری شود، موضوع حائز اهمیتی است. منظور از اضطراب در اینجا، اضطراب نـاتوان‌کننده‌ای اسـت که در آن، یک عنصر عاطفی روی پردازش شناختی تأثیر منفی به جای می‌گذارد. این نوع اضطراب به سه شکل کلی در دانش‌آموز بروز می‌کند:
1- جسمی (مثل سردرد و لرزیدن)
2- درونی و عملکردی (مثل احساس ترس یا هـراس)
3- اجتناب (مثل عدم مشارکت در فعالیت‌های کلاسی)
عوامل متعددی در ایجاد اضطراب در کلاس زبان خارجی نقش دارند که عمدتا عبارتند از: عدم درک مطلب، فعالیت‌های گفتاری-شنیداری، شیوه‌های آموزشی و درسی، تـصحیح اشـتباهات، تجربیات منفی در کلاس زبان خارجی و ترس از ارزشیابی منفی.
امروزه در همه جای جهان، یادگیری زبان خارجی بیش از پیش در تحصیل اهمیت پیدا کرده است. نه تنها دانش‌آموزان دبیرستان ها و دانشجویان دانشگاه‌ها ملزم به یادگیری زبان خارجی هستند، بـلکه در دوره های تـحصیلی پائین‌تر نیز یادگیری زبان خـارجی بـه عـنوان درسی تقویتی یا الزامی، جزئی از فهرست درس‌های برنامه‌های آموزشی است، در واقع، افراد بسیاری از گروه‌های سنی متفاوت و از طبقات اجتماعی مختلف، با هدف‌های گـوناگون بـه یادگیری زبان خارجی مشغولند. اما متأسفانه در بسیاری از کلاس‌های زبان خارجی مشاهده می‌شود، به رغم تلاش دانش‌آموزان و معلم، گاهی نتایج مثبتی حاصل نمی‌شود و بسیاری از یادگیرندگان در یادگیری زبان خارجی مشکل دارند.
عـدم موفقیت در یادگیری زبان خارجی یا اکتساب زبان دوم را به عوامل بـسیاری نسبت داده‌اند. یکی از این عوامل، عامل عاطفی است. اضطراب به عنوان عاملی عاطفی می‌تواند، مانع یادگیری و بـه کارگیری زبان خارجی شود و یا آن را به تأخیر اندازد.اضـطراب بـه دلیل این‌که می‌تواند در فراگیری، به یادسپاری و به کارگیری زبان جدید ایجاد اختلال کند، مشکلاتی را بـه وجود می‌آورد.
اضطراب (در مـورد اشتباهات دستوری، تلفظ، فهمیدن مطلب، به یاد آوردن لغات و…) به‌طور مستقیم و غیر مستقیم در یـادگیری زبـان خـارجی نقش اساسی دارد و یکی از قوی‌ترین عوامل پیش‌بینی‌کنندۀ عملکرد شخص در کلاس زبان خارجی است، هرگونه بـررسی و تـحقیق در این زمینه می‌تواند به یادگیری زبان خارجی کمک کند.
- چگونگی بروز اضطراب در یادگیرندگان زبان
بعضی از علائم و نشانه‌های اضطراب در کلاس درس عبارتند از:
1- از نظر جسمی ممکن است فرد احساس نـگرانی و دلشـوره داشـته باشد و دچار افزایش ضربان قلب شود.
2- از نـظر روانـی مـمکن اسـت احـساس تـرس یا هراس داشته و مضطرب باشد که مبادا دوباره در کلاس اشتباهی بکند که از نظر دیگران، کم‌سواد جلوه کند و باعث آبروریزی شود.
علائم اضطراب در کلاس درس بـه سه صورت بروز می‌کند:
1- جسمی؛ شامل: سردرد، مرطوب شدن دست، سرد شدن انگشتان، لرزیدن، تعریق، تپش قلب، گریه کردن، آهسته با پا به جایی کوبیدن، به نیمکت زدن، منقبض شدن ماهیچه‌ها، مـشت کـردن، سرخ شدن، احساس خستگی و خود را از معلم پنهان کردن، و…
2- درونی و عملکردی؛ شامل: از دست دادن تمرکز، به هم ریختن ذهن، بی‌حوصله شدن، بی‌قراری و از روی وسواس یا بی اختیار به کتاب نگاه کردن.
3- اجتناب؛ کـه جـلوۀ نسبتا شایع دیگری از بروز اضطراب است. اکثر اوقات افراد مضطرب می‌کوشند، خود را در کلاس مطرح نکنند و از شرکت در فعالیت‌های کلاس اجتناب می‌ورزند و با نوشتن یـا نـقاشی کشیدن در کتاب،خود را مشغول مـی‌کنند. بـعضی نیز می‌خوابند.
- رابطۀ اضطراب و یادگیری زبان خارجی
اضطراب مانع توانایی یادگیرنده در پردازش زبان جدید می‌شود و روند اکتساب زبان را مختل می‌کند. اگر اضـطراب در عملکرد شناختی اختلال ایـجاد کـند، دانش‌آموزانی که مضطرب هستند، ممکن است کم‌تر یاد بگیرند. و یا قادر به نشان دادن آنچه آموخته‌اند،نباشند. بنابراین، ناکامی بیش‌تری را تجربه می‌کنند که به نوبۀ خود باعث افزایش اضطراب می‌شود. علاوه بـر این، اضطراب شدید در یادگیری زبان خارجی ممکن است مشکلات دیگری مربوط به خودباوری و اعتماد به نفس به وجود آورد که نهایتا یادگیری زبان خارجی را به تأخیر مـی‌اندازد. بـسیاری از دانشجویانی وارد مـسیری مارپیچ به سمت پائین می‌شوند که در آن، آگاهی از مشکلات شناختی باعث اضطراب بیش‌تر می‌شود و این اضطراب نـیز بیش‌تر مانع یادگیری می‌شود.
نویسنده این مطلب :
