خواب یـکی از ضـروریات اولیۀ حیات است. انسان‌ها همان قدر که به آب، غذا، هوا، محبت و… احتیاج دارند، به استراحت و خـواب نیز وابسته‌اند. هر انسانی در طی دوران زندگی‌اش با توجه به میزان فعالیت، سن و نـیاز بدن، به خواب احتیاج دارد. بـرای مثال نوزادان از 24 ساعت شبانه روز چیزی بین 18 […]
خواب یـکی از ضـروریات اولیۀ حیات است. انسان‌ها همان قدر که به آب، غذا، هوا، محبت و… احتیاج دارند، به استراحت و خـواب نیز وابسته‌اند. هر انسانی در طی دوران زندگی‌اش با توجه به میزان فعالیت، سن و نـیاز بدن، به خواب احتیاج دارد. بـرای مثال نوزادان از 24 ساعت شبانه روز چیزی بین 18 تا 20 ساعت می‌خوابند. نوجوانان نیز با توجه به تغییر و تحولات فیزیولوژیک بدنشان نیاز بیش‌تری به خواب و استراحت دارند.
اگر میزان خواب به اندازۀ کافی بـاشد و اگر خواب هر انسان در نهایت آرامش طی شود، انرژی و توان بیش‌تری برای فعالیت روزانه به دست خواهد آورد و سطح هوشیاری نیز افزون خواهد شد.
کودکان با توجه به این که بدنشان بـا سـرعت قابل توجهی در حال رشد است، به همان اندازه به خواب آرام، خوب و کامل نیازمندند. کودکانی که ساعت‌های بسیاری را در مهد کودک می‌گذرانند، به ویژه کودکان نوزاد و نوپا، با توجه به سن و هـم چـنین مقدار فعالیتی که در مهد انجام می‌دهند لازم است که فرصت‌هایی برای خواب داشته باشند.
از طرف دیگر باید به کودکان کودکستانی یا کودکان دورۀ آمادگی که گاه مجبورند تا ساعت 4 تـا 5 بـعد از ظهر در مهد بمانند، فکر کرد. واقعیت این است که این دسته از کودکان به خواب بعد از ظهر احتیاج دارند و لازم است این نیاز کودکان را در نظر گرفت. ممکن است بسیاری از کودکان بـرای خـواب بـعد از ظهر اعتراض کنند، اما نـباید بـه هـمان جواب لحظه‌ای کودکان قانع شد. بدون این که اجباری در کار به وجود بیاید خوب است که همۀ کودکان را تشویق کرد تـا بـرای خـواب آماده شوند.
به جز معدودی از کودکان که خـودشان بـعد از ناهار به دنبال رختواب‌هایشان می‌گردند یا هنگام صرف غذا روی صندلی خوابشان می‌گیرد، بقیۀ کودکان را باید به خوابیدن ترغیب کـرد. فـراموش نکنیم که باید کودکان راه به خوابیدن ترغیب نماییم، نه این کـه آنان را مجبور کنیم.
در خـواب کـودکان باید به اصل تفاوت‌های فردی توجه کرد. یعنی این که کـودکان در خـوابیدن با هم فرق دارند. میزان خواب در بعضی از کودکان حتی در نوزادان بسیار کم است. نوزدانی را دیده‌ایم کـه 10 تـا 12 سـاعت خواب در طی شبانه روز برایشان کافی است. در مقابل عدۀ دیگری از نوزادان گاه تـا 20 سـاعت نـیز می‌خوابند. بعضی از نوزادان چنان خوابشان سنگین است که وقتی آن‌ها را حمام هم می‌کنیم، هم چنان در خـواب به سر می‌برند.
پیش از هر نوع تصمیم‌گیری برای خواب کودک در مهد، با والدین وی صـحبت کـنید. از آنان بپرسید که میزان خواب کودک چقدر است؟ به طور معمول در روز چند ساعت می‌خوابد؟ عادت خواب کـودک در چـه سـاعت‌های از روز است؟
اگر کودکی کم خواب است مجبور کردن او به خواب زیادتر جز آزار و اذیت کودک نتیجه‌ای در بـرندارد. از سـوی دیگر اگر کودکی به خواب بیش‌تری نیازمند است، نباید وی را به همراه سایر کـودکان بـیدار کـرد. بدین ترتیب می‌توان گفت که در قدم اول مربی باید ساعت خواب کودکان را از خانواده بپرسد و آن‌ها را در دفـتری یـادداشت کند. این کار موجب می‌شود تا مربی بتواند شناختی دقیق از وضعیت خـواب و اسـتراحت کـودکان کلاس خود به دست بیاورد.
دومین قدم این است که مربی فکر اجباری کردن خـواب را از ذهـن خـود دور کند.خواب خوب است،اما این نیاز حیاتی را نباید با زور و تهدید هـمراه کـرد.در نظر داشته باشید که خواب در حقیقت یک نوع آمادگی برای داشتن لحظه‌های سرشار از آرامش برای زمـان بـیداری است. اگر قرار باشد که این استراحت با آرامش و رضایت خاطر هـمراه نـباشد، بی‌شک اثرات سویی در برخواهد داشت.
مربی بـاید بـه کـودک احساس امنیت بدهد تا کودک فکر کـند کـه پس از خواب نیز همه چیز را می‌تواند در اختیار داشته باشد. بسیاری از کودکان فکر مـی‌کنند کـه اگر بخوابند خیلی چیزها را از دسـت مـی‌دهند و فکر مـی‌کنند کـه دیـگر، وسایل یا شرایط قبل از خواب را نـخواهند داشـت. بدین خاطر برخی از کودکان احساسشان نسبت به خواب این است که گـویی گـول خورده‌اند یا سرشان کلاه رفته اسـت.
بـنابراین بـاید این اطمینان را به کودکان داد کـه هـمه چیز هست و در زمان خواب آن‌ها هیچ اتفاقی خاصی نمی‌افتد. این نکته باید فـقط در مـحدودۀ حرف باقی بماند، بلکه ضـروری اسـت کـه این مورد را بـه کـودکان نشان داد و به عبارتی ثـابت کـرد. اگر کودکان قبل از خواب با اسباب بازی‌هایی یا وسایل خاصی مشغول‌اند، پس از خواب نیز هـمان اسـباب بازی‌ها را به کودکان نشان بدهید و حـتی اجـازه بدهید تـا بـا آن ها بازی کنند.
نویسنده این مطلب :
