در تعامل با اجتماع، فـرد بـرای نوع قضاوت دیگران نسبت به خـود‌ اهمیت‌ زیادی قائل مـی‌شود. بـه دیگر سخن، تا حد زیـادی شـخص‌ همان‌گونه خود را می‌بیند که فکر می‌کند دیگران او را می‌پندارند و نسبت‌ به‌ سراپای‌ وجودش، سـر و وضعش، رفـتارش، وضعیت تحصیلی‌اش‌‌ و دیگر‌ وجوه شخصیتش بـه قـضاوت می‌پردازند.

در محیط آموزشی، قـضاوت دیگران دربارۀ موفقیت‌ها یـا شـکست‌های تحصیلی فرد، او را نسبت به نمره بسیار حساس می‌کند‌. از این‌ رو‌ به‌طور مداوم دستاورد تحصیلی‌ خـود‌ را بـا دیگران مقایسه‌ می‌کند. اگر عملکرد وی در کـلاس درس خـوب باشد، اعـتماد بـه‌ نـفسش افزون می‌شود و برعکس، گـرفتن نمرۀ پائین موجب تزلزل اعتماد به نفس در وی می‌شود‌.

معمولا‌ در موقعیت شکست تحصیلی، دانش‌آموز ممکن اسـت‌ بـه دو گونۀ متفاوت عکس العمل نشان دهـد. بـعضی‌ها عـدم مـوفقیت‌ خـود را به کم‌ کوشی خـود نـسبت می‌دهند و با تلاش پیگیر برای جبران‌ نمرۀ پائین‌ خود اقدام‌ می‌کنند. بعضی دیگر دلسرد می‌شوند و بـه خـود نـسبت‌های منفی می‌دهند؛ مانند این که: «من اصـلا اسـتعداد نـدارم‌» یـا: «مـن بـی‌هوشم.»

این طرز فکر مخرب و اندیشۀ منفی نسبت به‌ خود‌، دست‌ کشیدن‌ از تلاش بیش‌تر، تسلیم شدن در برابر شکست، افت تحصیلی بیش‌تر و بحرانی‌تر شدن وضع را به ‌‌دنبال‌ دارد. در مورد ایـن دسته از دانش‌آموزان، کمک فوری مشاور و اطمینان خاطر دادن‌ به‌ آن‌ها‌ نسبت‌ به توانایی‌ ها یشان بسیار ضروری است. بهتر است مشاور، دانش‌آموز و دبیر درس مربوط، در جلسه‌ ای‌ کنار هم بنشینید و سعی کنند، راه‌های مـناسبی بـرای موفقیت بیش‌تر وی در آن‌ درس پیدا کنند.

از‌ بعد‌ آموزشی، عامل دیگر در کاهش میزان اعتماد به نفس، تغییر دادن مدرسۀ محل تحصیل دانش‌آموز است. معمولا محیط جدید تحصیلی باعث افت درسی می‌شود و بـعضی از افـراد برای وفق‌ دادن خود‌ با موقعیت جدید به زمان زیادی نیاز دارند. پس نتیجه‌ می‌گیریم که مدرسه در مجموع، یک عامل محیطی بسیار مؤثر در رشد یـا سـرکوب اعتماد به نفس شخص اسـت. عـامل مؤثر‌ دیگر‌، تغییرات فیزیولوژیکی دوران بلوغ است که بر فرد فشارهای روانی و جسمی وارد می‌کند و منجر به غمزدگی او می‌شود. نگرش منفی شخص نسبت به خود کـه حـاصل این تغییرات‌ است، اعـتماد‌ بـه‌ نفس او را خدشه‌دار می‌کند.

برای کمک به بالا بردن اتکا به نفس کودکان و نوجوانان، مسؤولان‌ مدرسه می‌توانند از راهکارهای زیر بهره ببرند:

1- در محیط آموزشی، بر فعالیت آنان‌ در‌ یادگیری تأکید کنند. این امر باعث انگیزه دادن به آنان برای کوشش و تلاش بیش‌تر می‌شود.

2- رقابت بر سر کسب نمره را در میان آنان به حداقل کاهش دهند. وقتی میان دانش‌آموزان‌ رقابت‌ وجود‌ دارد، حـتی آنـان که اعـتماد به نفس نیز دارند، چنانچه با شکست رو به‌ رو شوند، به انتقاد از خود می‌پردازند و تزلزل اعتماد‌ به‌ نـفس‌ در آن‌ ها بر یادگیری‌ شان اثر مخرب و زیانباری برجا‌ می‌گذارد‌.

3- به دانش‌آموزان آگـاهی دهـند کـه راه پیشرفت تحصیلی، فهمیدن درس‌ است نه حفظ کردن آن و قدم بعد تمرین مستمر‌ و کافی‌ است‌. وقتی‌ دانش‌آموزی در یـک ‌ ‌درس شـکست بخورد، اثر مخرب از‌ دست دادن‌ اعتماد به نفسش در آن درس، به مرور زمان به درس های دیـگر نـیز تعمیم پیدا می‌کند‌ و در‌ نهایت‌ بر کلّ عملکرد تحصیلی وی اثر منفی‌ می‌گذارد. موفقیت در تحصیل‌ و داشتن‌ اعـتماد به نفس در زمینۀ فعالیت‌های‌ آموزشی،در رفتار اجتماعی فرد نیز به‌ طور کلّی اثر مـثبت‌ دارد‌.

و کلام‌ آخر این کـه امـروزه در یک نظام آموزشی پویا و مطابق با احتیاجات‌ زمان‌، دیگر‌ به دانش‌ آموز آموختنی نمی‌آموزند، بلکه چگونه‌ آموختن را یاد می‌دهند.