نوجوان مایل است رشد کند و از طرف دیگر تمایلی دارد که در عالم کودکی باقی بماند، آنچه در اتخاذ تصمیم و گرایش او بسوی انتخاب یکی از دو راه تحصیل یا کار مـوثر است تمایلات و گفته‌های والدین، مربیان و بالاخره دوستان است. نقش دوستان را نمی توان دست‌کم گرفت. حتی در دورۀ دوم […]
نوجوان مایل است رشد کند و از طرف دیگر تمایلی دارد که در عالم کودکی باقی بماند، آنچه در اتخاذ تصمیم و گرایش او بسوی انتخاب یکی از دو راه تحصیل یا کار مـوثر است تمایلات و گفته‌های والدین، مربیان و بالاخره دوستان است. نقش دوستان را نمی توان دست‌کم گرفت. حتی در دورۀ دوم دبیرستان می توان نوجوانانی را یافت که راهی مشخص انتخاب می کنند و افرادی را یافت که سرگردان و بلاتکلیف هستند. نوجوان بر سـر دوراهی و حتی چند راهی قرار می گیرد و به ناچار یکی از طرق را انتخاب می کند، اما دراین انتخاب آزاد نیست و در واقع دوستان هر فرد تاثیر زیادی در مورد اخذ تصمیم و انتخاب راه او دارند. نوجوانان معمولا گروههایی را در مدارس تشکیل می دهند. افراد هر گروه با جـمع دیـگر تفاوت دارند و این دوگانگی در عادات،اخلاق و بالاخره همۀ خصوصیات آن ها دیده می شود.
در دورۀ دوم دبیرستان بسیاری از دوستان پیش از بلوغ که راه و روشی دیگر انتخاب کرده‌اند از نوجوان جدا می شوند و برخی دیگر باقی می مانند، ولی به هرحال از دست رفتن دوستان تـاثیری عـظیم در روح هر فرد باقی می گذارد، خصوصا اگر یکی از افراد گروه راهی سوای اعضای دیگر انتخاب کند، خود را در میان قیافه هایی ناآشنا خواهد یافت که کمتر تمایلی به دوستی با او نشان می دهند. در چـنین حـالتی دلداری دادن و گـفتن اینکه «میتوانی از میان این همه کـسانی که اطـرافت را فـرا گرفته‌اند یکی را برای دوستی انتخاب کنی». درست مثل این است که به ماهیگیری که توانایی خود را از دست داده بگوییم «تعداد ماهیان دریا روز به روز بیشتر مـی شود و تـو مـیتوانی از آن ها صید کنی».
ما در جامعه ناچاریم احساسات خود را از دیـگران پوشـیده نگاه داریم. در اجتماعی که افراد به یکدیگر نزدیک نیستند حتی پاسخ گفتن به سوال «حالت چطور است؟» مشکل می نماید، درحالی که یک جامعۀ خوب این چنین نـیست. در اجـتماعی کـه افراد خانواده ها بیش از پیش به یکدیگر نزدیکند، هیچکس نمی تواند عملی را به تنهایی و با درستی انجام دهد، یعنی اگر شخص بخواهد پنهان از چشم دیگران دست به اقدامی زند قادر نخواهد بود آن را برای همیشه مخفی نـگاهدارد و از طـرف دیـگر هیچگاه نخواهد توانست در آن امر موفقیت چشمگیری داشته باشد.
والدین و مربیان باید اقتضای روحی و روانی دوران نوجوانی را برای نوجوانان توضیح داده و تشریح کنند و آنان را به وضع روحی و روانی شان آگاه سازند، اگر بتوانند خطر رفقای ناصالح و ضرر تندروی در رفاقت را به نوجوانان بفهمانند و با منطقی مستدل و خیرخواهانه آنان را از رفاقت با افراد ناصالح و خلافکار و افراط در دوستی بر حذر دارند، توانسته اند وظیفه خویش را نسبت به آن ها در مورد انتخاب دوست انجام دهند و از این راه موجبات خوشبختی و سعادتشان را فراهم سازند.
- والدین آگاه می کوشند تا با فراهم کردن شرایطی، امکان انتخاب بهترین دوستان را به فرزندان خود بدهند و به طور مستقیم و غیر مستقیم آن ها را با معیارهای صحیح انتخاب دوست آشنا سازند؛ خطرات دوستی های نامناسب را در قالب وقایع و حکایات و تشویق به مطالعه کتاب و غیره به طور مستقیم به او یادآوری و آموزش دهند تا کمبود تجربه او را بدین وسیله تا اندازه ای جبران کنند.
- والدین باید زمینه و بستر مناسبی را برای دوستان خوب فراهم نمایند، مثلاً روابط دوستانه یا خانوادگی یا شغلی والدین با افراد خاص، محله ای که برای زندگی خود انتخاب می کنند و مدرسه ای که فرزندان را در آن نام نویسی می نمایند و جاهایی که برای گردش و تفریح و … می روند، همه این موارد هدفدار و جهت دار باشد، چون این گونه مجالس در شکل دادن به دوستی های کودکان و نوجوانان با افراد معین مؤثر است.
- والدین به نحوی که فرزندان خود را حساس و بدبین نکنند مراقب نشست و برخاست او باشند و اگر تشخیص دادند که یکی از معاشران او اهلیت تربیتی و اجتماعی ندارد، زمینه قطع ارتباط او را فراهم سازند و در صورت نیاز از همفکری و کمک افرادی که مورد احترام و وثوق فرزند می باشند برای تأثیرگذاری بر تصمیم وی استفاده کنند.
- والدین به فرزندان خود معیار بدهند و آنان را با خصوصیات و ویژگی های دوست خوب و بد آشنا سازند و در جلسات خانوادگی و جشن ها و مراسم مواظب باشند که فرزندان در دام دوستان ناباب گرفتار نشوند.
- والدین وقتی متوجه شدند فرزندشان دوست نابابی دارد سعی نمایند با مشورت با مشاور، برخوردی صحیح، منطقی، مستدل و دوستانه داشته و از برخوردهای لحظه ای، تند و غیر منطقی خودداری نمایند.
- والدین زمینه ای را فراهم سازند تا نوجوانان آنان با دوستان و معاشران مذهبی و تربیت یافته همدم و مأنوس شوند و زمانی که دارای دوستان خوبی هستند به طور غیر مستقیم زمینه استمرار و ادامه دوستی آنان را فراهم نمایند.
نویسنده این مطلب :
