کودک نوپا، کودکی است در سنین راه رفتن (دوازده تا ۲۴ ماهگی، در میان دوره‌های شیرخواری تا نوباوگی). کودکان در دوره نوپایی در مورد نقش‌های اجتماعی، مهارت‌های حرکتی، و آغاز استفاده از قدرت زبان چیزهای زیادی می‌آموزند. بیشتر کودکان در دوره نوپایی به استفاده از توالت عادت می‌کنند. نوپاها معمولاً از دوازده‌ماهگی اولین واژه‌ها را بیان می‌کنند. در سن هیجده‌ماهگی نوپاها معمولاً در حدود ۵۰ واژه می‌دانند. در ۲۱ ماهگی اولین جمله‌ها از کودک شنیده می‌شود. عقب ماندن یک نوپا در مهارت‌های نام‌برده لزوماً به معنای اختلال در رشد کودک نیست.

در این دوران کودک نوپا در حال کشف جهان است . آیا فرزند نو پاي شما ، از زمانی که شروع به راه رفتن کردن است ، شما را کلافه کرده است؟ احتمالا از صبح تا شب در حال چرخيدن است و شما اصلا انتظار آن را نداشتید. او از صندلي هاي آشپز خانه بالا مي رود، بعد به بازي كردن با ظرف هاي آشپز خانه مي پردازد، اسباب بازی ها را كف اتاق مي ريزد، دائم زمین می خورد، سر و پایش درد می گیرد و… .

كنجكاوي يک كودک نو پا گاهي باعث در ماندگي و عذاب والدين مي گردد. اما والدین باید توجه کنند که در این سن، بچه ها به وسيله ي كا وش، محيط  اطرافشان را كشف مي كنند. كاوش كردن براي بچه ها امري عادي است و از اهميتي فوق العاده ای برای شناخت محیط اطراف و یادگیری برخوردار است، كه طي آن بچه ها به يادگيري در باره اشياء اطرافشان می پردازند و نيز مي آموزند كه چگونه مسائلشان را حل كنند، بچه ها دوست دارند بدانند كه وسايل چگونه كارمي كنند و چگونه ساخته شده اند.

مهارت هايي مثل: كشيدن، ايستادن، سينه خيز رفتن، قدم زدن،  بالا رفتن، و ديدن، به بچه ها كمك مي كند، محيط شان را كشف كرده ، آن را بيازمايند. کودک  بين 1 تا 3 ساله، به هر چيزي و هر كسي علا قه نشان مي دهد، به ويژه اگر آن كس يا آن چيز، جديد و متفاوت باشد. او مي خواهد قسمتی از كاري را كه شما انجام مي دهيد، انجام دهد. دست به کارهایی می زند ، که شما او را منع کرده اید، زمانی که می خواهید کمکش کنید، مخالفت می کند و برای انجام همه چيز توسط خودش پافشاري مي كند. از اثاثيه خانه بالا مي رود و به داخل مكان هاي كوچک مي خزد. هر وقت آبي در داخل يك ظر ف، وان حمام، تشت، تنگ ماهي و گودال ها ي آب پيدا مي كند، شروع به آب بازي مي كنند. كابينت ها و كشو ها را باز كرده، هر چيزي كه داخل آنها وجود داشته باشد، بيرون مي ريزند. كيف هاي پول، جعبه ها، صندوقچه ها و ساير بسته ها را بر مي دارند و باز مي كنند  … .

هرچند كاوش بچه ها مشكلاتي را براي والدين ايجاد مي كند، ولي همان طور كه گفته شد، اين كار از اهمیت زيادي برخوردار است. كاوش كردن سبب رشد ابعاد وجودي مهم در كودكان مي شود. اولين بعد، رشد هو شي و عقلي بچه ها است. يك بچه نوپا به يادگيري در باره جهان علاقه زيادي دارد و به وسيله حواس خود، يعني ديدن، شنيدن، چشيدن، بوييدن و لمس كردن به كشف جهان مي پردازد.

حواس پنجگانه ي او به وي كمك مي كند كه تفاوت چيز ها را با هم درك كند و بفهمد كه آن ها چگونه كار مي كنند. با آزمايش روش هاي جديد براي دستكاري اشيا و با پرسيدن سولات، يك كودك نو پا شروع به يادگيري چگونگي حل مسايل مي كند .نتيجه ديگركاوش، رشد عاطفي و اجتماعي است. وقتي يک كودک نو پا به اين نكته پي مي برد كه مي تواند محيط اطرافش را كشف كند و هر وقت نياز داشت دوباره  به نزد والدينش برگردد، نسبت به خود اطمينان پيدا كر ده، اعتماد به نفسش افزايش مي يابد.

كاوش هم چنين براي رشد جسماني ضروري است. كودكان نوپا براي كشف اطراف خود نياز به تحرک و فعالي دارند. اين حركات در آنان باعث به وجود آمدن هماهنگي ميان دست و چشم مي گردد. آنان هم چنين هماهنگي چشم و دست را با راه رفتن، دويدن، بالا رفتن و پريدن و به كارگيري ماهيچه هاي بزرگ به دست مي آورند.

كودكان نوپا سعي مي كنند هر چيزي را با دستن لمس كنند. والدين اين كودكان اغلب احساس خستگي مي كنند. تنها تماشاي يك كودك نوپا كه مدام از اين طرف به آن طرف مي رود، مي تواند خسته كننده باشد. سالم و ايمن نگه داشتن كودك نو پا احتياج به توجه مداوم دارد و گاهي اوقات به نظر مي رسد كه والدين براي يك دقيقه هم نمي توانند راحت باشند .گر چه كنجكاوي و كاوش  براي بچه در سن نوپایی خطراتی دارد اما از آنجایی که  باعث يادگيري مي شود، ارزشمند است. هرگز نخواهید به دلیل کم حوصلگی یا به دلیل محافظت او از خطرات ، او را از شناخت محیط محروم سازید، كشف و كاوش براي رشد كودک ضروري است.

شاید این سوال برای شما پیش آید، پس چگونه فرزندمان را از خطرات محافظت کنیم ؟ یعنی مانند یک مادر بی خیال ، بی توجه به کودک نوپایی که از خطرات شناختی ندارد و نمی تواند از خود محافظت کند باشیم . آنوقت مردم چه می گویند ؟ من نمی توانم این قدر بی خیال  باشم .جالب است این نکته را بدانید ، که ما هرگز چنین چیزی از شما نخواستیم، البته که مراقبت از فرزندتان نه در این سن که در سنین حتی نوجوانی به عهده شماست .چرا شما گزینه دیگری در ذهن ندارید ؟ یا باید آنقدر از فرزندتان مواظبت کنید، به قیمت اینکه او را از كشف و كاوش براي رشد محروم کنید ، یا از آنطرف بوم بیفتید و او را به کل رها سازید را سومی نیز وجود دارد ، فراهم كردن مكان هايي امن  براي فرزند تان كه در آن به يادگیري و كاوش سالم بپردازد.

شما اگر بعضي از چيز هاي خطر ناك را از محيط خانه حذف كنيد، مجبور نخواهيد بود هميشه به دنبال كودك نو پايتان بدويد . كودک شما خيلي فعال است ، چيزهايي كه سر راهش  قرار دارند را ناديده مي گيرد ، پستي – بلندي ها او را متوقف نمي سازد. شما هرگز نمي توانيد بچه اي در اين سن را بدون نظارت رها كنيد .بنابراین او را در برابر خطرات محافظت کنید . برای این کار اقدامات ساده ، اما مفیدی را می توانید بکار بندید ، ابتکار به خرج دهید ، تا هم شما تمام مدت نخواهید به دنبالش باشید ، نه او را محدود کنید و نه با بکن نکن های بی وقفه زندگی را برای خانواده تلخ سازید .در این جا ما برخی نکات را می گوییم و شما فهرست بیشتری به آن بیفزایید ، می توانید در بخش نظر دهید، کارهایی را که برای پیشگیری انجام داده اید و مفید بوده برای ما بنویسید تا دیگران نیز از آن استفاده ببرند :

•  پريزهاي برق را بپو شانيد.
•  همه ي مواد دارويي و سمي (مثل مواد شوينده) را در يک قفسه كابينت قرار داده  آن را قفل كنيد.
•  به فرزندانتان ياد بدهيد چگونه  با امنيت از پلكان بالا و پا يين بروند.
•  اسباب بازي هاي بي خطر  برايشان فراهم كنید.
•  براي پلكان ها و بالكن ها در هاي امنيتي و حفاظ نسب كنيد.
•  راه هاي ورود به ا طراف پنجره هاي بدون حفاظ و باز را ببنديد.
•  وسایل برقی را از برق بکشید، خصوصا در جاهای که به آب نزدیک است.
•   وسایل برقی در حمام نگذارید.
•  شارژرها را در پریز برق رها نکنید، بچه ها همه چیز را به دهان می کنند.
•   وقتي فرزندتان کار خطرناكی می کند، به حرف شما اهمیت نمی دهد، سریع و باقاطعيت او را متوقف كنيد، سپس برايش  توضيح دهيد كه چرا اين كار را كرديد.
•  در دسترس باشيد.

مانند دیگر والدین عمل نکنید، می دانم می خواهید فرزندتان در زندگی فرد موفقی شود، راه های ساده اما موثرتری وجود دارد ، که نه تنها زندگی را ساده تر بلکه دلنشین تر می کند. قوه تخیل خود را بکار گیرید، تا هم والدین متفاوت تری باشید و فرزند متفاوت تری تربیت کنید.