در بسیاری از موارد کودکان سالم نیز لحظاتی در آرام بودن، کـنترل تـکانهها و کـنار آمدن با ناکامی مشکل دارند. در عـین حـال بـرخی از رفتارهای یک کودک میتواند هشداردهنده باشد از جمله: حملات مخربی که پس از چـهار سـالگی ادامه داشته باشد. صحبت از تمایل به مرگ یا خودکشی کوشش در بیرون پریدن از […]
در بسیاری از موارد کودکان سالم نیز لحظاتی در آرام بودن، کـنترل تـکانهها و کـنار آمدن با ناکامی مشکل دارند. در عـین حـال بـرخی از رفتارهای یک کودک میتواند هشداردهنده باشد از جمله:
- حملات مخربی که پس از چـهار سـالگی ادامه داشته باشد.
- صحبت از تمایل به مرگ یا خودکشی
- کوشش در بیرون پریدن از خودروی در حال حرکت
اختلال دوقطبی چگونه از سایر وضعیتها متمایز میشود؟
حـتی وقـتی رفتار کودکی بیچون و چرا غیر عادی است، تشخیص درست چالشانگیز باقی خـواهد مـاند. اخـتلال دوقطبی اغلب با نشانههایی از سایر اختلالات روانپزشکی همراه است. در برخی از کودکان درمان مناسب اختلال دو قـطبی نـشانههای مـشکلساز ناشی از سایر تشخیصها را برطرف میکند. در سایر کودکان، اختلال دوق طبی ممکن است تـنها بخشی از موردی پیچیدهتری را که شامل اجزای عصبشناختی، رشدی و دیگر اجزاء است را توضیح دهد. تشخیصهایی که اختلال دوقـطبی را مـیپوشانند یا گاهی اوقات همراه با آن رخ میدهند، شامل موارد زیر هستند:
- افسردگی
- اخـتلال سـلوک
- اختلال نافرمانی مقابلهای
- اختلال کمبود توجه هـمراه بـا بـیشفعالی (ADHD)
- اختلال هراس
- اختلال اضطراب منتشر (GAD)
- اختلال وسـواس اجـباری (OCD)
- نشانگان تورت (TS)
- سندرم انفجاری دورهای
- اختلال وابستگی واکنشی (RAD)
در نوجوانان، اختلال دوقطبی اغلب بـا مـوارد زیر اشتباه تشخیص داده میشود:
- اخـتلال شـخصیت مرزی
- اخـتلال اسـترس پس از آسـیب (PTSD)
- اسکیزوفرنی
ضرورت تشخیص دقیق و مناسب
مـتأسفانه مـعمولا سالها پس از بروز نشانههای آغازین اختلال در کودکان،درمان آغاز میشود و این در حالی اسـت کـه اختلال شدیدتر شده و عملکرد کودک در خـانه،مدرسه و اجتماع به گـونهای پیـشرونده آسیب دیده است. در اهمیت تسخیص مناسب نمیتوان مبالغه کرد ولی نتایج اختلال دوقطبی درمـان نـشده یا خوب درمان نشده مـیتواند شـامل مـوارد زیر باشد.
- افـزایش غـیرضروری رفتارهای نشانهای که مـنجر بـه اخراج از مدرسه،جایگزینی در یک مرکز درمانی شبانه روزی، بستری شدن در یک بیمارستان روانی یا زنـدانی شـدن در مراکز اصلاح و تربیت نوجوانان میشود.
- بـدتر شـدن اختلال بـه دلیـل دارودرمـانی نادرست
- سوء مصرف مـواد،تصادفات و خودکشی
مهم است به یاد داشته باشیم که تشخیص یک واقعیت علمی نیست، بـلکه نـظری است که براساس رفتار کودک در طـی زمـان بـررسی شـده اسـت، مانند مواردی کـه از تـاریخچهی خانوادگی کودک میتوان فهمید، از جمله پاسخ کورک به دارودرمانی، مراحل رشدی کودک، مرحلهی فعلی دانش عـلمی و آمـورش و تـجربهی پرشکی که این تشخیصگذاری را انجام میدهد.
ایـن عـوامل (و تـشخیصها) مـمکن اسـت بـا دستیابی به اطلاعات بیشتر تغییر کنند. ممکن است که متخصصان ماهر در مورد اینکه چه تشخیصی برای یک کودک مناسب است باهم توافق نداشته باشند. از آنجایی که تـشخیص به تصمیمگیریهای درمانی میانجامد و اجازه میدهد خانواده بر روی شرایطی که کودکشان را تحت تأثیر قرار میدهد اسمی بگذارند،امر مهمی است. تشخیص میتواند پاسخهایی را برای برخی از سؤالات پیدا کند اما پرسـشهای دیـگری را نیز مطرح میکند که برطبق شرایط فعلی دانش علمی قابل پاسخگویی نیستند.
- چگونه میتوانم به فرزندم کمک کنم؟
والدینی که در مورد رفتار کودکانشان، بخصوص اعمال و صحبتهای او دربارهی خودکشی نگران هـستند،بـاید فوری کودک را برای بررسی نزد متخصصی ببرند که با نشانهها و درمان نشانههای آغازین اختلال دوقطبی آشنا باشد. هیچ نوع آزمایش خون و تصویربرداری مـغزی تـا کنون نتوانسته است تشخیص اخـتلال دوقـطبی را به اثبات برساند.
والدینی که مشکوک هستند کودکشان دارای اختلال دوقطبی(یا هر بیماری روانیپریشی دیگری)است، باید خلقوخو، رفتار، الگوهای خواب، رویدادهای غیرعادی و اظـهارات کـودک در مورد والدینش را روزانه یـادداشت کـنند و این مطالب را با پزشکی که معاینه را انجام میدهد و پزشکی که سرانجام کودک را درمان میکند در میان بگذارند.برخی والدین رونوشتی از یادداشتها را پیش هر جلسه به وسیلهی دورنگار یا پیامنگار (پست الکـترونیکی) بـرای پزشک میفرستند.
به دلیل اینکه کودکان دارای اختلال دوقطبی ممکن است در هنگام جلسهی ملاقات جذاب و دوستداشتنی جلوه کنند، این مکان وجود دارد که در ابتدا پزشک تصور کند کودک عملکرد خوبی دارد،ازایـنرو بـرای ارزیابی خـوب، دست کم دو جلسه لازم است و یک تاریخچهی خانوادگی مفصل را دربرمیگیرد.
- نقش والدین در درمان
مانند سایر وضعیتهای پزشکی مزمن نظیر دیابت، صرع و آسم، لازم است که کودکان و نوجوانان دارای اختلال دوقطبی و خانوادههایشان، بـا پزشـک و سایر متخصصان درمانی خود بهطور تنگاتنگی همکاری کنند. درگیر کردن بقیهی خانواده در برنامهی درمانی کودک،معمولا میتواند فراوانی، مدت و شدت دورهها را کاهش دهد. این مسأله میتواند به پیشرفت تـوانایی کـودک برای عملکرد موفقیتآمیز در خانه، مدرسه و جامعه نیز کمک کند.
والدین باید تمام چیزهایی را که میتوانند دربارهی اختلال دوقطبی یاد بگیرند، بخوانند و همراه با سایر والدین به گروهها و شبکههای حـمایتی بـپیوندند. در مـورد شروع زودهنگام اختلال دوقطبی پرسـشهای زیـادی وجـود دارد که هنوز بیپاسخ مانده است. اما مداخلهی زودهنگام و درمان اغلب میتواند خلق را تثبیت کند و بهبودی را به کودک باز گرداند. با مـداخلهی بـه مـوقع در اولین بروز مجدد نشانهها، میتوان برگشت بیماری را بـهتر کـنترل کرد.