
در ابتدا به این داستان مختصر توجه کنید: زنـگ تـفریح بـه صدا در میآید. دختر بچهها با شور و هیجان و سر و صدای زیاد به حیاط میدوند و چنان بـا شور و هیجان به بازی مشغول میشوند که گویی در عالم دیگری به سر مـیبرند. طبق عادت همیشگی، در گـوشهای از حـیاط میایستم. دختران […]
در ابتدا به این داستان مختصر توجه کنید:
زنـگ تـفریح بـه صدا در میآید. دختر بچهها با شور و هیجان و سر و صدای زیاد به حیاط میدوند و چنان بـا شور و هیجان به بازی مشغول میشوند که گویی در عالم دیگری به سر مـیبرند. طبق عادت همیشگی، در گـوشهای از حـیاط میایستم. دختران کوچکی که احتیاج بیشتری به محبت و مهربانی دارند، در اطرافم جمع میشوند. با هرکدام گپی میزنم و دستی به سر و رویشان میکشم.
زهره از راه میرسد: خانم این مانتوی شما چهقدر قشنگ اسـت. با این مهربانتر هستید.
-راست میگویی؟
-بله خانم، اصلا رنگ سفید خیلی قشنگ است.
-سفید نیست،کرم است.
-راستی خانم،سلام یادتان رفت!
-ببخشید، سلام زهره جان.
بچههای دیگر هم کم و بیش حـرف زهره را تأیید میکنند. به فکرم میرسد از آنها بپرسم شما چه رنگی را دوست دارید؟ هرکدام را با نام صدا میکنم و جوابی میشنوم.
زهرا: من که قرمز و سبز و زرد و آبی.
لیلا: نارنجی و قرمز و سبز.
هاجر: سبز، آبـی، بـنفش و زرد.
معصومه: قرمز، آبیو سبز و زرد.
هرکدام رنگ یا رنگهایی را نام بردند. امّا جالب اینکه همه از رنگهای شاد و تند، که رمز امید و هیجان زندگی است نام میبرند و هیچ کدام از سیاه، قـهوهای، طـوسی و خاکستری سخنی به میان نمیآوردند.
راستی فکر میکنید،کلاس این بچههای پر شور و نشاط چه رنگی است؟ بله درست حدس زدهاید! رنگی متفاوت با رنگهای امید بخش و شادی آور که آنها مشتاقاند. طـوسی تـیره مـایل به خاکستری!!
باور غلطی کـه مـتأسفانه دامـن گیر عدۀ زیادی از مسئولان مراکز آموزشی ما شده، این است که زنگهای تیره را نشانهای از متانت و وقار میدانند و از این رنگها برای رنـگ آمـیزی فـضاهای آموزشی استفاده میکنند. رنگهای تیره دیرتر چرک را نـشان مـیدهند و شاید دلیل انتخاب این رنگها همین باشد و این مایۀ بسی تأسف است. زیرا دانشآموزان ساعات زیادی از عمر خود را در ایـن کـلاسها مـیگذرانند.
به راستی آیا فراموش کردهایم که رنگها چه اثر شـگرفی بر روحیات بشر دارند؟ رنگ فضاهای آموزشی هرچند وقت یک بار تجدید میشود.ما که بودجهای صرف میکنیم و کلاسها و راهـروها و تـمام در و دیـوار مدرسه رنگ میکنیم، چرا از رنگ های شاد و امید بخش که عشق بـه زنـدگی و حرکت و تکاپو را برمیانگیزد، استفاده نکنیم.
چه اشکالی دارد برای هر کلاس رنگی زنده یا ترکیب چند رنـگ زنـده برگزینیم؟! چـرا عادت کردهایم تمام فضاهای آموزشی را با یک رنگ، رنگ آمیزی، کنیم؟ متأسفانه این پدیـده بـه لبـاس مدرسۀ دانشآموزان نیز سرایت کرده است.
چرا از رنگهای زنده بـرای لبـاسهای مـدرسه استفاده نکنیم؟
در این چندسال، آنقدر رنگهای تیره و یأس آور را به کار گرفتهایم که اگر یک نـفر در جـامعه از رنگهای شاد استفاده کند، توجه همه را جلب میکند. ما که تمام تلاش خـود را بـه کـار میبریم تا کودکانمان را با سیره و سنت پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع) آشنا کنیم، چرا در این مـورد قـضیه را معکوس میبینیم؟
جهان امروز از روانشناسی رنگها در بیشتر ابعاد زندگی بالاخص در آموزش و پرورش و در مراکز بهداشتی و درمـانی، اسـتفادۀ شـایان توجهی میکند. با آنکه در مراکز درمانی به روانشناسی رنگها توجه داریم، این توجه جدی و کـافی نـیست.
در بیمارستانهای برخی کشورها برای رنگ آمیزی دیوارهای بخشهای گوناگون از افراد متخصص در امـور رنـگها اسـتفاده میکنند تا در رنگ آمیزی فضای بیمارستان از رنگهایی استفاده شود که در بهبود بیماران مؤثر باشد. انـتخاب رنـگ لبـاسهای کارکنان مراکز درمانی و خود بیماران بستری نیز مدنظر قرار میگیرد.
امروزه دانـشمندان بـه این نتیجه رسیدهاند که رنگ سبز باعث ایجاد سرور و عشق به زندگی در دلها میشود. چرا به روانشناسی رنگها، به خـصوص در مـورد دانـشآموزان و جوانان جامعه بی توجه هستیم، در حالی کـه مـیتوانیم با استفادۀ بهینه از تأثیر رنگها بر کودکان و دانشآموزان در درون آن ها عالمی از عشق و علاقه بـه درس و زندگی و آینده به وجود آوردیـم و بـا استفاده از رنـگهای شـاد مـیتوانیم از مقدار زیادی مشکلات روانی و افسردگیهایی، کـه انـدک اندک دامن گیر نسل جوان میشود، جلوگیری کنیم.
پل «بلاک فرایر» لندن، پل انـتحار لقـب گرفته بود و هر ساله عدۀ زیـادی از این پل برای خودکشی اسـتفاده مـیکردند. امّا از وقتی که رنگ پل از سـیاه بـه سبز تغییر پیدا کرد، آمار خودکشیها به میزان قابل توجهی پایین آمد. ایـن امـر به این معنا نیست کـه رنـگ سـبز در مردم لندن ایـجاد شـور و شوق به زندگی مـیکند، بـلکه طبیعت بشر در همه جای عالم علاقۀ خاصی به این رنگ دارد.
قرنها پیش از آنکه روان شـناسان لنـدن به فکر تغییر رنگ پل بیفتند، خـداوند سـبحان در قرآن کـریم بـارها و بـارها از رنگ سبز بهعنوان رنـگ برتر نام برده و تأثیر آن را گوشزد کرده است. به این آیات توجه فرمایید
در حالتی که بهشتیان بـر رفـرف سـبز و بـساط زیـبا تکیه زدهاند. (سـوره رحـمان:آیه 76)
بر بـالای بـهشتیان لطـیف و دیبای سبز و حریر مطبر است و بر دسـتهاشان دسـتبند نـقره فـام و خـدایشان شـرابی پاک و گوارا بنوشاند. (سوره انسان:آیه 21)
بهشتهای عدن که نهرها زیر درختانش جاری است،خاص آنهاست در حالی که در آن بهشت برین،خود را با زیورهای زرّین بیارایند و لباسهای سبز و حریر و دیبا در پوشـند و بـر تختها تکیه زنند،نیکو اجری و خوش آرامگاهی است. (سـوره کهف:آیه 18)
آنچه از سیرهء معصومین علیهم السلام به ما رسیده نیز مؤید همین امر و گویای آن است که رسول (ص) و ائمه معصومین علیهم السلام از لبـاسهای رنـگ روشن استفاده میکردند و روایاتی نیز در همین زمینه از آنان نقل شده است؛ برای مثال:
از حسن زیّات منقول است که: دیدم حضرت ابی جعفر علیه السلام را که جامهای به رنگ گل سرخ پوشیده بودند.
از ابی العلا منقول اسـت کـه: حضرت صادق علیه السـلام را دیـدم که در حال احرام برد یمانی سبزی پوشیده بودند.
مسئولان محترم آموزش و پرورش باید بپذیرند که استفاده از رنـگهای شـاد و زنـده قبحی ندارد و گناهی متوجه کسی نمیکند که هیچ، بلکه بسیاری از اهداف تربیتی، اخلاقی و روانی مورد انتظار آن ها را بـه نحو احسن برآورده میسازد. کشور اسلامی ما برای آیندۀ خود نیازمند نسلی اسـت کـه از افـسردگی، دلمردگی، احساس یأس و نومیدی به دور و آکنده از شور و نشاط و عشق به زندگی باشد. این سازندگان فـردای اسلامی را با رنگهای کدر و مات فضاهای آموزشی دچار افسردگی، رکود و سردی نکینم.