
اگر معلم به وظایف خویش به درستی آگاه باشد و از نحوه رفتار و کردار و شیوه های خویش مراقبت لازم را به عمل آورد در این صورت می تواند انسانی صالح و شایسته به جامعه تحویل دهد. وقتی افراد به این واقعیت برسند که خود انگیخته و شایسته اند، انگیزش تحقق می یابد معلمان […]
اگر معلم به وظایف خویش به درستی آگاه باشد و از نحوه رفتار و کردار و شیوه های خویش مراقبت لازم را به عمل آورد در این صورت می تواند انسانی صالح و شایسته به جامعه تحویل دهد.
وقتی افراد به این واقعیت برسند که خود انگیخته و شایسته اند، انگیزش تحقق می یابد معلمان غالباً با چگونگی پیشبرد انگیزش بیرونی از قبیل پاداش دادن، جشن ها و اردوها وحتّی اخطارهای متداول آشنایی دارند و از این ها برای عملکردهای شایسته و نگرش های مشارکتی کمک می گیرند.
امّا تلاش در جهت شکوفایی انگیزه های درونی به ظرافت ویژه ای نیاز دارد و این موضوع یک مسأله روان شناختی بوده و به موقعیت های متفاوت بستگی دارد در واقع افراد زمانی به طور بیرونی برانگیخته می شوند که به خاطر پاداش و اجتناب از موقعیت منفی به کاری اقدام کننده، در مقابل بر انگیختگی زمانی درونی است که اشخاص به دلیل تمایل درونی به انجام دادن موفقیت آمیز تکلیف، به آن عمل کنند بدون توجه به این که با پاداش و تنبیهی همراه باشد و دانش آموزان زمانی به این رویکرد علاقه بروز می دهند که احساس شایستگی کنند.
به منظور افزايش انگيزه دانشآموزان و تشویق آنها به سمت درونی شدن انگيزهها راهكارهایی را میتوان پیشنهاد کرد:
1 – تجربههای اولیه دانشآموزان برای آنها جالب است، احساس موفقيت اوليه اعتماد به نفس آنها را افزايش میدهد. اين موضوع در مسابقات ورزشی نيز مشهود است.
2 – برای موفقيت دانشآموزان پاداش در نظر بگيريم. منتظر نباشيم تا افت تحصيلی اتفاق افتد و سپس موفقيت را تحسين كنيم.
3 – با احترام گذاشتن به تفاوتهای فردی دانشآموزان، هرگز آنها را با يكديگر مقايسه نكنيم.
4 – دانشآموزان را در كلاس كمتر درگير مسائل عاطفی منفی نمایيم و نسبت به حساسيتهای عاطفی آنان آشنا و در كاهش آن كوشا باشيم. سختگيری و انضباط شديد، تبعيض، بيان قضاوتهای منفی و خبرهای ناخوشايند مانند مواردی كه موجب درگيری ذهنی و كاهش علاقه به يادگيری میشود.
5 – بلافاصله پس از آزمون يا پرسش كلاسی، دانشآموزان را از نتيجه كار آگاه كنيد.
6 – برای اينكه دانشآموز بداند، در طول تدريس بهدنبال آموختن به چيزی باشد، بيان اهداف آموزشی مورد انتظار از او را در ابتدای درس فراموش نكنيم.
7 – چگونگی يادگيری و نحوه انجام كار برای دانشآموز مشخص شود.
8 – بهمنظور افزايش حس كفايت در دانشآموز از او بخواهيم مطالب ياد گرفته شده را به دوستان يا كلاس آموزش دهد.
9 – در مورد مشكلات درسی دانشآموز و ريشهيابی آن، با او تبادل نظر و گفت وگو كنيم.
10 – تشويق كلامي در كلاس، به صورت انفرادی بسيار حائز اهميت است.
11 – مطالب درسی را به ترتيب از ساده به دشوار مطرح كنيم.
12 – از بروز رقابت ناسالم در بين دانشآموزان پيشگيری شود.
13 – در فرآيند آموزش متكلم وحده نباشيم و يادگيرندگان را در يادگيری مشاركت دهيم.
14 – علاقه به دانشآموزان و تعلق خاطر و اهميت دادن به يكايک آنها، سطح انگيزهها را افزايش میدهد.
15 – آموزش را با «تهديد» پيش نبريم.
16- برای دانشآموزان با انگيزه، خوراک علمي كافی داشته باشيم.
17 – با محول كردن مسئوليت به دانشآموزان كم توجه، آنان را به رفتارهاي مثبت هدايت و علل كمتوجهی در آنها را بررسی كنيد.
18 – شيوههای تدريس را از سنتی به شيوههای روز تغيير داده و با استفاده از تكنولوژي آموزشی، حواس پنجگانه دانشآموزان را به كار گيريم.
19 – ميان درس كلاس و مسائل زندگی كه به وسيله همان درس قابل حل است، ارتباط برقرار كنيم.
20 – تدريس را با طرح مطالب و پرسشهای جالب توجه آغاز كرده و با تحريک حس كنجكاوی، دانشآموزان را برانگيختهتر سازيم.
21 – به وضعيت جسمانی دانشآموزان توجه كرده و علل جسمی بيتوجهی و كاهش انگيزه آنان را بيابيم.
22 – محيط كلاس را با طراحی زيبا و مناسب، جذاب سازيم تا مانع بروز كسالت روحی شويم.
23 – با فرهنگ و تاريخچه زندگی افراد مدرسه يا محلهای كه در آن تدريس می كنيم، آشنا شده و در طول تدريس از مثالهای آشنا استفاده كنيم.
24 – به منظور اطلاع از نتيجه فعاليت درسی دانشآموزان و ارائه بازخورد به موقع و مناسب، تكاليف آنان را بلافاصله در جلسه بعدی ملاحظه و با رفع اشكالات، جنبههای مثبت را تشويق كنيد.
25 – در گرفتن آزمون و امتحان به قول خود عمل كنيم.
26 – زمان يادگيری بايد در حد توان دانشآموز باشد. براي تجديد قوا و انگيزه در ميان كلاس از وقت تفريح و استراحت غافل نشويم.
27 – دانشآموز را از ميزان پيشرفت خود آگاه سازيم تا بداند برای رسيدن به هدف چه گامهای ديگری بردارد.
28 – به لحاظ اخلاقی و ايجاد انگيزه، هميشه خوشاخلاق و خوشرو باشيم.
29 – به منظور افزايش حس كفايت و مشاركت در ارائه دروس از نظرات دانشآموزان استفاده كنيم.
30 – مطمئن باشيم كه توجه دانشآموزان برای شروع تدريس آماده است.
31 – تمام مطالب دشوار را يكجا و در يک جلسه آموزش ندهيم.
32 – به خاطر داشته باشيم، توجه افراطی به دانشآموزان (قوی يا ضعيف) موجب متشنج شدن فضای كلاس می شود.
33 – دانشآموزان را به گروههای «خوب»، «بد» و «ضعيف» تقسيمبندی نكنيم.
34 – از ورود به موضوعات حاشيهای كه منجر به انحراف توجه كلاس می شود، بپرهيزيم.
35 – با ايجاد جلسات بحث و تحليل به دانش آموزان فرصت تفكر و اظهار نظر بدهيم.
36 – هرگز دانشآموزان را مجبور به انجام فعاليتهای تحقيركننده نظير «جريمه» نكنيم.
37 – به افراد درونگرا، كمرو، مضطرب كه تمايلی به ابراز وجود ندارند، توجه كرده و با تقويت رفتارهای مثبت، آن ها را به مشاركت در بحثهای كلاسی و كارهای گروهی تشويق كنيم.
38 – در روشهای تدريس، كنفرانس و سمينار را مد نظر قرار دهيم.
39 – تأكيد بر نمره، اضطراب دانشآموزان را افزايش می دهد و مانع از توجه كامل به موضوع درس می شود. اين دانشآموزان با وجود تلاش زياد از نمرات پايينی برخوردارند و به تدريج رابطه ميان تلاش و نتيجه را ناديده می گيرند كه در نهايت منجر به از دست رفتن انگيزه خواهد شد.
40 – گاهی از تجربههای دوران تحصيل و شكستها و موفقيتهای خود براي دانشآموزان صحبت كنيد.