بسیاری از انسان‌ها در زندگی روزانه خود تا حدی اضطراب را تجربه می‌کنند، داشتن اندکی اضطراب در سنین و موقعیت‌های مختلف امری عادی است، چراکه اضطراب در حد خفیف به ما کمک می‌کند تا به‌گونه‌ای کارآمدتر فکر و عمل کنیم.

هرچند اندکی اضطراب خوب است، اما اضطراب بیش‌ از حد مخاطره‌آمیز است و پیامد‌های منفی و مخربی از قبیل افت تحصیلی، مشکلات اجتماعی، مشکلات در دوست‌یابی و حفظ روابط با همسالان را موجب می‌شود.

اضطراب یک حالت خلقی با مشخصه هیجان منفی شدید و تنش‌های جسمانی است، فرد با نگرانی، خطر یا حادثه‌ای ناگوار را پیش‌بینی می‌کند و اضطراب پیش از هر چیز، واکنش به خطر یا تهدید ادراک‌ شده است که این واکنش پاسخ جنگ‌وگریز نامیده می‌شود.

پاسخ جنگ‌وگریز با هدف محافظت از فرد در برابر آسیب احتمالی یا از طریق مواجه‌شدن با منبع خطر (جنگ) یا با فرار از موقعیت (گریز) صورت می‌گیرد و نشانه‌های اضطراب از طریق سه سیستم پاسخ‌دهی به هم مرتبط یعنی سیستم جسمانی، شناختی و رفتاری ابراز می‌شود.

اختلال‌های اضطرابی جزء رایج‌ترین مشکلات بهداشت روانی در میان کودکان و نوجوانان محسوب می‌شوند که اغلب به آن‌ها توجه نمی‌شود و مورد درمان قرار نمی‌گیرند، کودکان مبتلا به اختلال‌های اضطرابی شمار فراوانی از ویژگی‌ها از جمله آشفتگی‌های شناختی، نشانه‌های جسمانی و نقایص اجتماعی- هیجانی را نشان می‌دهند.

دل‌درد، اجتناب از رفتن به مدرسه، ناخن جویدن، گریستن و جیغ زدن، لرزش صدا، لکنت زبان، گرفتگی عضلانی، پرهیز از تماس چشمی، فکر در مورد ملامت یا انتقاد از خود، مشکلات خواب، عدم تمرکز، برانگیختگی، بی‌حوصلگی، حواس‌پرتی، گوش‌به‌زنگی، پرخاشگری و تمایل به فرار و اجتناب از موقعیت‌های معین، پیشرفت تحصیلی پایین‌تر از انتظار، نشانگان اختلال‌های اضطرابی محسوب می‌شوند.

شایع‌ترین اختلال‌های اضطرابی در کودکان و نوجوانان شامل اختلال اضطراب جدایی، اضطراب فراگیر، اضطراب اجتماعی (جمعیت هراسی) و لالی انتخابی است.

رویکرد درمان جامع چندوجهی شامل روان‌درمانی (اغلب درمان شناختی- رفتاری)، آموزش خانواده، مداخله روانی-اجتماعی خانواده و مداخلات دارویی است.

از موقعیت‌های اضطراب زا برای کودکان اجتناب نکنید، انتظارات را مثبت، اما واقعی بیان کنید، به احساسات آن‌ها احترام بگذارید، اما آن‌ها را تقویت نکنید، سؤالات سودار نپرسید، ترس و اضطراب را در کودکان تقویت نکنید و کودک را تشویق کنید که اضطراب خود را تاب بیاورد.

در مورد مسائل مربوط به کودک خود بیاندیشید و آن‌ها را به خاطر اشتباهاتشان یا عدم پیشرفت مجازات نکنید، انتظارات خارج از حد توان از کودکان خود نداشته باشید، تا حد امکان از مقایسه کردن آن‌ها با اطرافیان و دیگر کودکان اجتناب کنید و انتظارات را در دوره‌های استرس‌زا اصلاح کنید.

هدف از آموزش دوره ابتدایی نهایت لذت از یادگیری و آموختن زیبایی‌های زندگی است، بعضی از کودکان به بوم نقاشی والدین و فرصتی برای جبران شکست‌ها و ناکامی‌های آن‌ها تبدیل‌ شده‌اند و والدین استرس و اضطراب را از ابتدا در کودکان نهادینه می‌کنند.

باید به والدین آموزش داده شود که اجازه دهند کودکانشان از یادگیری و دنیای کودکانه خود نهایت لذت و بهره را ببرند و به اصل تفاوت‌های فردی در آن‌ها توجه کنند.