عزت نفس برای بقا، موفقیت و سلامت روان انسان حیاتی است و همچنین عزت نفس یکی از ملزومات عاطفی زندگی بشر است و بدون آن بسیاری از نیاز‌های اساسی برآورده نمی‌شوند.

یکی از مهم‌ترین مسائلی که انسان را از سایر حیوانات متمایز می‌کند، آگاهی از خود است، یعنی توانایی تشکیل یک هویت و اختصاص دادن ارزشی به آن. در واقع، این ظرفیت در انسان وجود دارد که تعریف کند کیست، و سپس ببیند که آیا آن هویت را دوست دارد یا خیر.

عزت نفس یعنی چگونگی ارزشیابی فرد از خود و اینکه چقدر آن تصویر را دوست دارد، که این موضوع ارتباط مستقیم با سلامت روان، موفقیت و پیشرفت در جنبه‌های مختلف زندگی و داشتن روابط اجتماعی سالم دارد.

فردی که عزت نفس پایینی دارد، احتمالا تنهایی و انزوا را بیشتر ترجیح می‌دهد و اضطراب و استرس بالایی را در زندگی خود تجربه خواهد کرد.

افراد با عزت نفس پایین توانایی خود را برای ابراز مورد توجه و احترام قرار گرفتن، نشنیدن انتقاد و سرزنش، تقاضای کمک برای حل مشکلات را سرکوب می‌کنند و معمولا این افراد در بیشتر مواقع خود را سرزنش می‌کنند و احساسات منفی مانند عصبانیت و ناامیدی را تجربه می‌کنند.

بدون شک افزایش عزت نفس یک روند تدریجی و طولانی خواهد بود و مسلما تغییر آن با چند تکنیک ساده بسیار ساده انگارانه خواهد بود.

عاملی که تعیین کننده اصلی عزت نفس ماست، افکار ما هستند، چون افکار نقش بسیار مهمی در چگونگی ادراک و احساسات ما دارند به همین دلیل اولین گام برای بهبود عزت‌نفس، شناسایی افکار منفی راجع به خودمان است.

زمانی‌که افکار خودسرزنش‌گر و انتقادی را شناسایی کردیم و نسبت به احساسات منفی‌مان آگاه شدیم، سپس خطا‌های شناختی که در واقع افکار تحریف‌شده ما هستند را پیدا می‌کنیم، مانند تفکر همه یا هیچ، تعمیم افراطی، ندیدن جنبه‌های مثبت و تمرکز بر جنبه‌های منفی، نتیجه گیری عجولانه، بزرگ‌نمایی یا کوچک‌نمایی و بایدگویی.

گام بعدی برای بهبود عزت نفس به چالش کشیدن افکار منفی به کمک تکنیک‌های شناختی است و سپس افکار واقع‌بینانه را جایگزین آن کنیم و همچنین بتوانیم با خودمان مشفقانه‌تر و مهربان‌تر رفتار کنیم و کمتر به خودمان سخت بگیریم.

علاوه بر این بهتر است افراد کمتر خود را قضاوت کنند، روی ایجاد شفقت و مهربانی نسبت به خود تمرکز داشته باشند و در نهایت نسبت به صدای منتقد و سرزنشگر درونی خود که ممکن است در موقعیت‌های مختلف فعال شود آگاه شوند و آن‌ها را زیر سوال ببرند و مسلما با کمک یک روانشناس متخصص این مسیر بسیار تسهیل می‌شود.