
سنین مدرسه، زمانی است که کودک آمادگی پیدا کرده است و تمایل دارد که برای رهایی از شب ادراری خود، همکاری کند. پدر و مادر باید ضمن این که مطالب گفته شده برای سن سه تا شش سالگی را مورد توجه قرار میدهند، از روش تمرین و ورزشهای مثانه و دستگاههای بیدار کننده یا دارو […]
سنین مدرسه، زمانی است که کودک آمادگی پیدا کرده است و تمایل دارد که برای رهایی از شب ادراری خود، همکاری کند. پدر و مادر باید ضمن این که مطالب گفته شده برای سن سه تا شش سالگی را مورد توجه قرار میدهند، از روش تمرین و ورزشهای مثانه و دستگاههای بیدار کننده یا دارو استفاده نمایند.
۱- ساعت زنگدار
اگر مثانۀ کودک کوچک است و کودک موفق نشده است در خلال شب خود را بیدار کند، پدر و مادر باید ساعت زنگداری برای او تهیه نمایند و بهاو یاد دهند که ساعت خود را طوری میزان کند که سه یا چهار ساعت بعد از خوابیدن او زنگ بزند. کودک باید هر شب ساعت خود را تنظیم کند و در فاصلۀ نسبتاً دوری از رختخواب خود قرار دهد.
پدر و مادر باید شبهایی را که کودک با زنگ ساعت بیدار میشود و بهتوالت میرود و ادرار میکند، حتی اگر باز هم در رختخواب خود ادرار کند، بهاو جایزه بدهند.
۲- دستگاههایی که با دفع چند قطره ادرار و تر شدن بیژامه، زنگ میزند و کودک را بیدار میکند.
دو نوع دستگاه ترانزیستوری بسیار حساس وجود دارد که با چند قطره ادرار که کودک دفع میکند بهصدا درمیآید و از آن برای بیدار کردن کودک میتوان استفاده کرد. این دستگاهها بسیار کوچک کار میکند و نیز بسیار حساس است.
طرز کار کردن این دستگاهها از این قرار است که دستگاه دارای دو الکترود و یک زنگ میباشد. دو الکترود بهوسیلۀ دو گیره بهجلوی پیژامۀ کودک وصل یا در داخل جیب بیژامه قرار داده میشود و زنگ دستگاه به مچ دست یا بهجلوی لبۀ بیژامۀ کودک نصب میگردد.
موقعی که اولین قطرههای ادرار کودک رها شد و بیژامۀ کودک را تر کرد، سبب تر شدن فاصلۀ بین دو الکترود شده و درنتیجه الکتریسیته در دستگاه جریان پیدا میکند و زنگ بهصدا درمیآید و کودک را بیدار میکند، در این صورت کودک اسفنکر خارجی مثانۀ خود را منقبض میکند و ادرار کودک متوقف میشود.
اگر این دستگاه برای مدتی بهکار برده شود، بهتدریج عکسالعمل شرطی در کودک بهوجود میآید، بهطوریکه با اولین قطرۀ ادرار کودک و حتی اتساع مثانه، کودک بیدار میشود و برای ادرار کردن بهتوالت میرود.
بهبود با این روش، بسیار آهسته انجام میگیرد، بهطوریکه در هفتههای اول، کودک با زنگ بیدار میشود که قسمتی از ادرار خود را رها کرده و قسمتی را نگه داشته است و برای ادرار کردن بهتوالت میرود و بالاخره کودک بدون زنگ به۲تدریج با جمع شدن ادرار در مثانه و اتساع آن بیدار میشود.
با این روش کودک بعد از دو ماه بهتدریج قادر خواهد بود شبها ادرار خود را کنترل نماید، ولی کنترل کامل پس از سه یا چهار ماه با بهکار بردن این دستگاه ایجاد خواهد شد. کودک آنقدر باید دستگاه را بهکار ببرد تا در خلال چهار هفته هیچ شبی مبتلا به شب ادراری نباشد.
بعضی از کودکان ممکن است با زنگ بیدار نشوند، بنابراین پدر و مادر باید بهبیدار شدن کودک کمک کنند و در هنگامی که زنگ بهصدا درمیآید، کودک را صدا کنند و چراغ را روشن نمایند. منظور و هدف این است که کودک با صدای زنگ آشنا شود.
اگر با صدا کردن و روشن شدن چراغ باز هم کودک بیدار نمیشود، پدر و مادر باید پارچهای را خیس کنند و بهصورت کودک بگذارند و در همین زمان صدای زنگ را هم قطع نکنند. عیب بهکار بردن دستگاه زنگزن برای کنترل شب ادراری این است که مثانۀ کودک کوچک میماند و ظرفیت و حجم آن افزایش نمییابد و همچنین رفلکس طبیعی ادرار کردن کودک کاهش مییابد.
در چه شرایطی و در چه کودکانی میتوان دستگاه بیدار کننده را بهکار برد؟
الف) این دستگاه را برای کودکانی که دارای مثانۀ کوچک هستند و با ورزشهای مثانه نتوانستهاند ادرار خود را کنترل نمایند، میتوان بهکار برد.
ب) اگر مثانۀ کودکی دارای ظرفیت طبیعی است و شب ادراری او با قطع کردن ادرار و دومرتبه ادرار کردن بهتر نشده است، از این دستگاه میتوان استفاده کرد.
موقعی این دستگاه مؤثر است که خود کودک مایل و مشتاق باشد و از پدر و مادر بخواهد که برای او کاری کنند. سن مناسب برای بهکار بردن این دستگاه هشت سالگی است، زیرا در این سن، خود کودک احساس کرده است که مشکل جسمی و اجتماعی دارد.
بهکار بردن این دستگاه برای کودکی که آنقدر کوچک باشد که خود درک نکند یا خود مایل نباشد، نتیجهای نخواهد داشت. همچنین در کودکی که دچار عدم آرامش محیط داخلی است و احیاناً تنبیه میشود، ممکناست کودک بهکار بردن این دستگاه را بهحساب نوعی تنبیه تصور کند، بنابراین نتیجهای نخواهد داشت.
در مورد کودکانی که در یک اتاق زندگی میکنند و میخوابند یا دو یا چند کودک در یک رختخواب میخوابند نیز بهکار بردن این دستگاه نتیجهای نخواهد داشت. بهکار بردن این دستگاه در شرایط و سن مناسب کودک در حدود ۷۰ تا ۷۵ درصد مؤثر است، ولی عود شب ادراری پس از بهبود نیز ممکن است وجود داشته باشد.