از توانایی‌های انسان، ارتباط برقرار کردن با دیگری و دوست‌یابی است. برخی در این زمینه استعداد فراوانی دارند و به عبارت دیگر از روابط اجتماعی بالایی برخوردار هستند و برخی دیگر روابطشان بسیار محدود بوده و حتی اطرافیان خویش را از خود دور می‌سازند. بهترین دوستی، دوستی است که در راه خدا باشد و فضیلت و ثواب آن بسیار است.

محبت ‏ورزیدن، دلیل دوستى و صداقت نیست، زیرا برخى اشخاص با خوى محبت پرورش یافته‏ اند و همراه با معاشران خود اظهار محبت مى‏ کنند و نیز برخى اشخاص به خاطر منافع مشترک با معاشران خود محبت مى‏ ورزند و مثلا هدیه تقدیم مى‏ کنند و مکرر به احوال پرسى او می روند، برخى در صددند که با جلب توجه و دوستى دیگران کلاهبردارى کنند.

اگر انسان با محبت و مرحمت کسى روبه‌رو شود، نمى ‏تواند به دوستى و صداقت قلبى او مطلع و آگاه شود، مگر موقعى که طرف مقابل دوستى قلبى خود را اعلام کند و به او اطمینان خاطر ببخشد که من همیشه یار و غمخوار تو خواهم بود. یعنى باید ادعا و عمل با هم قرین باشد تا مایه اطمینان شود و انسان به واسطه برخی کارها می‌تواند روابط خویش با دوستش را استحکام بخشد.

رسول خدا (ص) فرمود: سه چیز است که دوستى انسانى را با برادر مسلمانش صفا دهد:

۱- همیشه با خوشرویى با او برخورد کند،

۲- هر گاه در مجلسى بر او بنشیند برایش جا باز کند،

۳- به آن نامى که بیشتر آن را دوست دارد او را بخواند. آن گاه که با رفیق خود دوستى مى‏ کنى، دوستى خود را با وى حفظ کن تا همیشه از تو دفاع کند.