در خانواده‌هایی که اقتصاد جایگاه تعریف شده‌ای دارد و البته این تعاریف به زبان خود کودک نیز برای او شرح داده می‌شود، کودک یکی از شرکای واقعی خانواده است و از یک مصرف کننده صرف در طول عمرش از کودکی به نوجوانی و جوانی به یک شریک و سرمایه‌گذار مالی تبدیل می‌شود، طوری که در نوجوانی و جوانی در تصمیمات اقتصادی خانواده دخیل و تاثیرگذار خواهد بود.

.

انتظاری که از یک نوجوان آموزش داده شده در دنیای مهارت های اقتصادی وجود دارد، مسلما در یک کودک ۳ تا ۵ ساله محدود است. داشتن یک قلک برای کودک ۳ ساله همانقدر حائز اهمیت است که داشتن یک دفترچه حساب پس انداز برای یک نوجوان و البته مدیریت خانواده و گاه نظارت و حمایت ایشان برای پربار شدن همان قلک یا دفترچه حساب پس انداز فرزندان.

.

اسراف به معنای تجاوز از حد است در هر کاری که انسان انجام می­ دهد و نیز به معنای خطا، جهل و غفلت آمده است. این واژه در قرآن به معنای زیاده ­­روی در امور اقتصادی، زیاده ­روی در گناه و در بسیاری از موارد به معنای مطلق زیاده ­روی در هر کاری استعمال شده است. واژه ­ی دیگری که به همین معنا به کار برده می ­شود، تبذیر است. تبذیر در لغت یعنی تفریق و پخش­کردن چیزی و در اصل به ریختن و پاشیدن بذر اطلاق می­ شود که به طور استعاری درباره­ی کسی به کار می­ رود که مال خود را بیهوده پخش و توزیع می­ کند.

.

با در نظر گرفتن ریشه­ ی دو لغت اسراف و تبذیر چنین به نظر می‌رسد که اسراف به معنی خارج شدن از حدّ اعتدال است بی آن که چیزی در ظاهر ضایع شده باشد مثل این­ که لباس گران‌بهایی بپوشیم که بهای آن صد برابر لباس مورد نیاز ما باشد. در  این جا ما از حد تجاوز کرده ­ایم ولی ظاهراً چیزی نابود نشده است؛ اما تبذیر و ریخت و پاش آنست که آن چنان مصرف کنیم که به اتلاف و تضییع بینجامد. مثل این که برای دو نفر مهمان غذای ده نفر را تهیه ببینیم آن‌گونه که بعضی از جاهلان رفتار می‌کنند و به آن افتخار می‌نمایند و باقیمانده را در زباله‌دان می‌ریزند. ناگفته نماند که بسیار می‌شود که این دو کلمه درست در یک معنی به کار می‌رود و حتی به عنوان تأکید پشت سر یکدیگر قرار می‌گیر.

.

بدون شک نعمت­ ها و مواهب موجود در کره­ی زمین برای ساکنانش کافی است اما به یک شرط و آن این که به هدر داده نشود، بلکه به صورت صحیح و معقول و دور از هرگونه افراط و تفریط مورد بهره‌ برداری قرار گیرد و گرنه این مواهب آن قدر زیاد و نامحدود نیست که با بهره­ گیری نادرست، آسیب نپذیرد. چه بسا اسراف و تبذیر در منطقه‌ای از زمین باعث محرومیت منطقه ­ی دیگری شود و یا اسراف و تبذیر انسان‌های امروز باعث محرومیت نسل‌های آینده گردد. آن روزها ارقام و آمار هم چون امروز در دسترس انسان‌ها نبود اما اسلام هشدار داد که در بهره­ گیری از مواهب خدا در زمین اسراف و تبذیر روا مدارید.

.

بنابراین برای جلوگیری از اسراف اولاً باید سرمایه ­ها را بشناسیم و راه چگونه صحیح استفاده کردن آن ­ها را بیاموزیم. مصرف درست آب در همه­ ی موارد حتی در وضو گرفتن، استفاده از خوردنی­ ها به خصوص در دوره ­ای که تعدادی فقیر و مستمند در کشور ما وجود دارد از مصادیق صرفه­ جویی و قناعت است. در مسئله­ ی پوشش و لباس نیز باید دقّت کنیم تا با هزینه­ ی کمتر و دوری از اسراف و چشم و هم‌چشمی تهیه و استفاده شود.

.

باید از هر گونه مسابقه در دادن هدایا پرهیز نمود تا حسّ رقابت باطل در این زمینه ­ها از بین برود و در مقابل فرهنگ هدیه دادن رشد نماید تا افراد بیشتری از آن استفاده کنند. ما می­ توانیم سخنان معصومین‌ (ع) را در جامعه­ ی اسلامی نهادینه کنیم و طرز استفاده­ ی صحیح از سرمایه ­های الهی را آموزش دهیم. به طور مثال لباسی که در مجالس و میهمانی­ ها می­ پوشیم در حین کار استفاده نکنیم تا مدت زمان بیشتری قابل استفاده باشد.