دو راهی پاکی یا فساد

امام صادق (ع): «عقل راهنمای مؤمن است.»
فساد یعنی سرازیر رفتن. اگر نفس را رهایش کنی، خودش می رود. بعد هم هر چه برود، سرعت می گیرد؛ چون سرازیری است. صلاح و درست کردن، سربالایی است و کاملاً بر عکس فساد است. درست است که هر دو تدریجی است، اما در عمق و سرعت خیلی تفاوت دارند. انسان زود فاسد می شود، اما به صلاح رفتن دیر حاصل می شود. تربیت نفس خیلی حوصله می خواهد.
.
بشر چه بخواهد و چه نخواهد همواره هوسها و تمایلاتی در وجود خود دارد که او را به این سو و آن سو سوق میدهند. انسان موجودی است که عقل و شهوت در وجودش با هم درآمیخته است به گونه ای که گاهی قوه عقل او را به جانب خویش میکشد و تفکر و عقلگرایی سرلوحه کارها و برنامههای او میشود. در اثر پیروی نادرست از همه خواستهها و هوسها بهتدریج درخشندگی عقل و ایمان در وجود انسان رو به خاموشی میرود و در نهایت به درجهای پائینتر از حیوانات تنزل مییابد.
.
غفلت از یاد خدا، فراموش کردن نعمتها، نیکیها، حکومت و اقتدار الهی، پیروی از شیطان و شیطان صفتان، افراط و تفریط در اعمال و رفتار را از مصادیق پیروی از هوای نفس می باشد؛ هوا و هوس انسان را کر و کور کرده و قدرت تشخیص حق از باطل را میگیرد.
.
اگر انسان بخواهد هوسهای خود را کنترل کند و از طریق مبارزه با خواستههای نامعقول خویش راه کمال و تعالی را برای خود هموار سازد باید خاستگاه و منشأ این خواستها را که همان نقش آدمی است بشناسد و با ویژگیهای آن آشنا شود. برای تشخیص راه درست باید از عقل کمک گرفت با عقل مخالفت نکنیم زیرا در نهایت برای انسان پشیمانی بهدنبال دارد.
.
نداشتن اعتقادات درست و روشن مهمترین عامل سست بودن انسان در برابر خواهشهای نفسانی است. استقامت در راه مبارزه با هوای نفس و چنگاندازی به دامن تقوای الهی انسان را به بالا رفتن از پلههای ترقی رهنمون میکند. انسان در تنهایی دچار خطا یا گناهی نمیشود اما در جامعه است که با غلبه بر هوای نفس به کمال میرسد و همه انبیا و پاکان با حشر و نشر و زندگی در میان مردم مراحل کمال را پیمودهاند.
.
تقوا در مکتب اسلام از موقعیت بسیار ممتازی برخوردار است و بهعنوان یک ارزش اصیل اخلاقی و هدف تشریع احکام و بهترین توشه آخرت و بزرگترین وسیله سعادت معرفی شده است. انسان مؤمن به وسیله تقوا راه خودسازی را میپیماید. اگر انسان در زندگی خود مواظب اعمال، رفتار و گفتار خود باشد تا به گناه آلوده نشود مسلماً توفیق مییابد که جلوی هوای نفس را بگیرد.
نویسنده این مطلب :
فرزند پرتال
همچنین بخوانید :